Nikodem

Szukasz imienia z bogatą historią biblijną, które brzmi nowocześnie i niesie ze sobą piękne przesłanie? Nikodem to wybór, który w ostatnich dwóch dekadach przeżył spektakularny wzrost popularności w Polsce, stając się jednym z najpopularniejszych imion dla chłopców. To imię o greckich korzeniach, które kojarzy się z mądrością, odwagą i zwycięstwem ludu. Czy wiesz, że Nikodem był tajnym uczniem Jezusa, który pomógł przy Jego pogrzebie? Poznaj jego historię, sprawdź jak przez lata zdobywał serca polskich rodziców i dowiedz się, dlaczego to imię wciąż zachwyca!

📋 Podstawowe informacje: Sprawdź aktualny ranking najpopularniejszych imion w Polsce

Pochodzenie imienia Nikodem

Imię Nikodem ma swoje korzenie w starożytnej Grecji i wywodzi się od greckiego imienia Nikodemos (Νικόδημος), które składa się z dwóch elementów: nike (zwycięstwo) oraz demos (lud, naród). Całość tworzy nazwę o mocnym, optymistycznym charakterze – „zwycięzca ludu”, „ten, który przynosi zwycięstwo ludowi” lub „zwycięstwo narodu”.

W starożytnej kulturze greckiej imiona zaczynające się od nike były niezwykle popularne i prestiżowe – nawiązywały do bogini Nike, uosabiającej zwycięstwo, triumf i sukces. Nadawanie takich imion było wyrazem aspiracji rodziców, by ich syn osiągnął wielkość, zdobył uznanie i stał się liderem społeczności.

Imię Nikodem zyskało szczególne znaczenie w tradycji chrześcijańskiej dzięki postaci Nikodema z Ewangelii – faryzeusza i członka Sanhedrynu, który odważył się przyjść do Jezusa nocą, by poznać Jego naukę. To on usłyszał słynne słowa o narodzeniu się na nowo z wody i Ducha. Po ukrzyżowaniu Jezusa Nikodem wraz z Józefem z Arymatei pomógł przy pogrzebie, przynosząc drogocenne wonności. Ta postać uczyniła imię Nikodem symbolem odwagi, poszukiwania prawdy i wierności.

Do Polski imię Nikodem dotarło wraz z chrześcijaństwem, prawdopodobnie w średniowieczu, choć przez długie wieki było stosunkowo rzadkie. Używane głównie w środowiskach duchownych i wykształconych rodzinach, nie należało do imion powszechnych. Prawdziwy rozkwit Nikodema w Polsce nastąpił dopiero w XXI wieku, kiedy rodzice zaczęli poszukiwać imion biblijnych, eleganckich i nieoczywistych.

Znaczenie imienia Nikodem

Kiedy mówimy o znaczeniu imienia Nikodem, mówimy o zwycięstwie, przywództwie i sile działania dla dobra wspólnoty. To imię, które od samego początku niosło przesłanie bycia tym, kto prowadzi lud do triumfu – czy to w sensie dosłownym (wódz, przywódca), czy symbolicznym (obrońca wartości, nauczyciel, duchowy przewodnik).

W tradycji chrześcijańskiej imię to zyskało głęboką warstwę duchową dzięki świętemu Nikodemowi z Ewangelii. Nikodem był faryzeuszem – członkiem żydowskiej elity religijnej – ale miał odwagę przekroczyć konwenanse i przyjść do Jezusa nocą, by Go poznać. Reprezentował poszukiwanie prawdy, otwartość umysłu i gotowość do zmiany. Jego nocna wizyta symbolizuje wyjście z ciemności ku światłu, przejście od starego życia do nowego.

Gdy Jezus został ukrzyżowany i większość uczniów się ukryła, to właśnie Nikodem wraz z Józefem z Arymatei odważył się publicznie stanąć po stronie Mistrza, pomagając przy Jego pogrzebie. Ten czyn uczyni go symbolem wierności, odwagi i lojalności – wartości, które przekraczają strach przed konsekwencjami.

We współczesnym odczytaniu Nikodem to imię, które mówi o sile charakteru, determinacji i pewności siebie. Rodzice wybierający to imię dla syna często pragną, by wyrósł na człowieka mądrego, odważnego, który nie boi się myśleć samodzielnie i działać zgodnie z sumieniem – nawet jeśli idzie to pod prąd.

Nikodem to także imię pełne optymizmu – zwycięstwo ludu, triumf dobra, sukces dla wspólnoty. To przesłanie nadziei i wiary, że dobro ostatecznie zwycięży.

Kto jest patronem imienia Nikodem?

Głównym patronem imienia Nikodem jest święty Nikodem z Ewangelii – postać biblijna znana z Ewangelii według świętego Jana. Był faryzeuszem i członkiem Sanhedrynu, czyli najwyższej rady religijnej Żydów w czasach Jezusa. Mimo wysokiej pozycji społecznej i przywiązania do tradycji, Nikodem odważył się szukać prawdy u Jezusa.

Ewangelia opisuje trzy kluczowe momenty związane z Nikodemem:

1. Nocna wizyta u Jezusa (J 3,1-21) – Nikodem przychodzi nocą, by poznać naukę Jezusa. To wtedy pada słynne zdanie: „Trzeba się narodzić na nowo”. Nikodem nie rozumie od razu, ale szuka, pyta, pragnie zrozumieć.
2. Obrona Jezusa przed Sanhedrynem (J 7,50-52) – Gdy członkowie Sanhedrynu chcą potępić Jezusa bez słuchania, Nikodem odważnie podnosi głos, przypominając o prawie i sprawiedliwości. Choć spotyka się z krytyką, nie milczy.
3. Pogrzeb Jezusa (J 19,39-42) – Po ukrzyżowaniu, gdy uczniowie ukrywają się ze strachu, Nikodem wraz z Józefem z Arymatei publicznie identyfikuje się z Jezusem, pomagając przy pogrzebie i przynosząc drogocenne wonności (mirrę i aloes) – gest godny króla.

Święty Nikodem jest patronem poszukujących prawdy, nawróconych, apologetów i tych, którzy mają odwagę myśleć samodzielnie. Jego wspomnienie w Kościele katolickim przypada na 3 sierpnia, a w cerkwi prawosławnej na 2 sierpnia.

Tradycja chrześcijańska uznaje Nikodema za męczennika – według apokryfów miał być skazany na śmierć przez Sanhedryn za swoją wiarę w Chrystusa. Choć nie ma pewności co do szczegółów jego śmierci, od wieków jest czczony jako święty.

Historia imienia Nikodem w Polsce

Historia imienia Nikodem w Polsce to opowieść o niezwykłej transformacji – od imienia rzadkiego, prawie zapomnianego, do jednego z hitów XXI wieku. Przez stulecia Nikodem był obecny w polskiej tradycji, ale na marginesie – sporadycznie nadawany, znany głównie z Biblii i ksiąg liturgicznych.

W średniowieczu i czasach staropolskich Nikodem pojawił się w Polsce wraz z chrześcijaństwem, ale nigdy nie stał się powszechny. Nosiło go kilku duchownych, zakonników i przedstawicieli wykształconej szlachty, ale dla zwykłych rodzin było to imię zbyt uczone, zbyt biblijne.

W XIX i pierwszej połowie XX wieku Nikodem był niezwykle rzadki. W okresie romantyzmu, gdy w modzie były imiona słowiańskie, Nikodem – jako greckie – nie pasował do narodowego entuzjazmu. W międzywojniu i czasach PRL-u również nie zyskał popularności – dominowały inne imiona biblijne jak Jan czy Józef, oraz imiona świeckie.

Przełom nastąpił dopiero w latach 90. XX wieku, kiedy Polska otworzyła się na świat i rodzice zaczęli poszukiwać imion oryginalnych, eleganckich i międzynarodowych. Nikodem idealnie wpisywał się w ten trend – biblijny, ale nieoczywisty; klasyczny, ale brzmiący nowocześnie; łatwy do wymawiania w wielu językach.

Prawdziwa eksplozja popularności nastąpiła w latach 2000. Nikodem stał się jednym z najpopularniejszych imion męskich w Polsce, zajmując wysokie pozycje w rankingach. Dla całego pokolenia polskich rodziców było to oczywiste – imię piękne, pełne znaczenia, z biblijną historią, a jednocześnie świeże i nowoczesne.

Ten fenomen trwa do dziś – choć szczytowy moment już minął, Nikodem wciąż pozostaje w czołówce najpopularniejszych imion dla chłopców w Polsce. Tysiące młodych Nikodemusów nosi dziś to dumne imię.

Ile osób w Polsce ma na imię Nikodem?

Zgodnie z danymi z bazy PESEL (stan na 22 stycznia 2025 roku), w Polsce żyje obecnie 71 621 mężczyzn noszących imię Nikodem, co plasuje je na 76. miejscu w rankingu najpopularniejszych męskich imion w naszym kraju. To imponujący wynik, biorąc pod uwagę, że jeszcze 30 lat temu imię to było niezwykle rzadkie!

🏆 Popularność w skrócie:

Analizując dane z ostatnich dwóch i pół dekady, widzimy jedną z najbardziej spektakularnych historii sukcesu w polskiej onomastyce. W roku 2000 Nikodem zajmował 60. miejsce z zaledwie 375 nadaniami rocznie – było to imię obecne, ale daleko od czołówki.

Jednak kolejne lata to nieustanny, dynamiczny wzrost. Rok 2005 przyniósł 41. pozycję z 1140 nadaniami – trzykrotny wzrost w ciągu pięciu lat! To pokazało, że Nikodem przestał być rzadkością i zaczął być świadomym wyborem coraz większej liczby rodzin.

Rok 2010 to kolejny skok: 36. miejsce, 2294 nadania. W 2015 – 22. pozycja, 2990 nadań. Nikodem stał się już wtedy jednym z hitów – kojarzy się z elegancją, bib lijnym rodowodem i pięknym brzmieniem.

Lata 2020-2024 to absolutny triumf. W 2020 – 15. miejsce, 4171 nadania. W 2021 – 11. miejsce, 4596 nadań. W 2022 – 4. miejsce, 6155 nadań. Rok 2023 przyniósł PIERWSZE MIEJSCE i rekordowe 6532 nadania – Nikodem został najpopularniejszym imieniem męskim w Polsce!

Rok 2024 utrzymał tę dominację – 1. miejsce, 6388 nadań. Choć liczba nadań nieznacznie spadła, Nikodem wciąż pozostaje królem polskich imion męskich. W pierwszej połowie 2025 roku otrzymało je 2777 chłopców (1. miejsce), co sugeruje, że rok 2025 będzie kolejnym rokiem triumfu.

Sprawdź popularność imienia Nikodem na przestrzeni różnych lat

Warto zauważyć, że GUS nie udostępnia danych o imionach sprzed 2000 roku, więc nie możemy dokładnie prześledzić wcześniejszych trendów. Jednak na podstawie liczby żyjących osób w bazie PESEL (ponad 71 tysięcy) oraz analizując dane z ostatnich 25 lat, możemy wnioskować, że ogromna większość Nikodemów to młodzi chłopcy i mężczyźni – urodzeni po 2000 roku, a szczególnie po 2010 roku.

Historia Nikodema w Polsce to opowieść o imionach, które stają się symbolami epoki. Od marginalnego imienia biblijnego do najpopularniejszego imienia męskiego w kraju – to fenomen socjologiczny pokazujący, jak zmieniają się gusta i wartości polskich rodzin.

Historia i popularność imienia Nikodem na świecie

Nikodem to imię o międzynarodowym zasięgu, które w różnych formach funkcjonuje w wielu krajach, choć nigdzie nie osiągnęło takiej popularności jak w Polsce. Jego największa rozpoznawalność koncentruje się w krajach chrześcijańskich, gdzie postać Nikodema z Ewangelii jest dobrze znana.

W Grecji, skąd pochodzi oryginalna forma tego imienia, Nikodemos (Νικόδημος) jest stosunkowo popularne, szczególnie w tradycyjnych, religijnych rodzinach. To klasyczne greckie imię, choć nie należy do absolutnej czołówki.

We Włoszech imię funkcjonuje jako Nicodemo i jest rzadziej spotykane – bardziej archiczne, kojarzone z tradycją biblijną. W krajach anglojęzycznych – Wielkiej Brytanii, USA, Kanadzie, Australii – imię występuje jako Nicodemus, ale jest niezwykle rzadkie. Większość anglojęzycznych chrześcijan zna tę postać z Biblii, ale nie nadaje tego imienia dzieciom.

W krajach niemieckojęzycznych spotykamy formę Nikodemus – również rzadką, choć bardziej obecną niż w świecie anglosaskim. We Francji imię to praktycznie nie istnieje, podobnie w Hiszpanii i krajach latynoskich.

W krajach słowiańskich Nikodem jest najbardziej popularny w Polsce, gdzie przeżywa prawdziwy triumf. W Czechach i na Słowacji istnieje forma Nikodém, ale jest znacznie rzadsza niż w Polsce. W Rosji i na Ukrainie imię to funkcjonuje jako Никодим (Nikodim), ale również jest mało popularne.

W alfabecie łacińskim mamy Nikodem, Nicodemus, Nicodemo, Nikodemos. W alfabecie greckim to Νικόδημος (Nikódēmos), w cyrylicy – Никодим (Nikodim), a w alfabecie hebrajskim – ניקודמוס.

Globalnie rzecz biorąc, Nikodem i jego odpowiedniki to imię specyficznie polskie w swojej popularności – to w Polsce osiągnęło status jednego z najczęściej wybieranych imion, podczas gdy w innych krajach pozostaje rzadkością.

Zdrobnienia imienia Nikodem

Imię Nikodem, choć majestatyczne i pełne, ma wiele ciepłych, nowoczesnych zdrobnień, które nadają mu bardziej przystępny charakter. Najpopularniejszym zdrobnieniem jest Nik – krótkie, energiczne, modne i międzynarodowe, idealne dla chłopca w każdym wieku.

Kolejnym często używanym wariantem jest Niko – forma pieszczotliwa, która brzmi ciepło i familiarnie, popularna również w wielu innych krajach europejskich. Inne zdrobnienia to Nikoś, Nikuś, Nikodemus (forma uroczysta), Nikodek czy Nikodemek – wszystkie oddają czułość rodzicielską.

W kontekście międzynarodowym bardzo popularne jest Nico (używane w krajach anglojęzycznych, niemieckich i romańskich) czy Nikos (greckie). W środowisku włoskim spotkamy Nico lub Demi.

Kiedy są imieniny Nikodema?

Imieniny Nikodem obchodzi 3 sierpnia, w dniu wspomnienia świętego Nikodema z Ewangelii – postaci biblijnej, która odegrała kluczową rolę w historii Jezusa. To główna data w polskim kalendarzu związana z tym imieniem, uroczyście celebrowana przez katolików.

W cerkwi prawosławnej wspomnienie świętego Nikodema przypada na 2 sierpnia (według kalendarza juliańskiego).

Znane osoby o imieniu Nikodem

Historia zapisała w swoich kartach wielu wybitnych Nikodemów, którzy pozostawili trwały ślad w różnych dziedzinach życia. Nikodem Dyzma to legendarny bohater literacki z powieści Tadeusza Dołęgi-Mostowicza „Kariera Nikodema Dyzmy” (1932) – satyrycznej opowieści o człowieku, który dzięki szczęśliwym zbiegom okoliczności i umiejętnemu milczeniu robi karierę w międzywojennej Polsce. Postać ta stała się symbolem konformizmu i pustego gadania.

Nikodem Cieszyński (1524–1599) to polski drukarz, wydawca i działacz reformacyjny, jeden z najważniejszych pionierów drukarstwa w Polsce. Jego oficyna w Krakowie wydawała dzieła religijne i naukowe.

We współczesności w Polsce żyje wielu młodych Nikodemów, którzy dopiero piszą swoją historię – to imię należy do najmłodszego pokolenia Polaków, więc jego nosiciele dopiero będą tworzyli jego współczesną legendę.

Ciekawostki o imieniu Nikodem

Imię Nikodem niesie ze sobą wiele intrygujących faktów historycznych i kulturowych.

Od rzadkości do lidera w 25 lat

Nikodem to imię, które zanotowało najszybszy wzrost do pozycji lidera w historii polskich statystyk demograficznych ostatnich dekad. Przejście z 60. miejsca w 2000 roku (375 nadań) do 1. miejsca w 2023 roku (6532 nadania) to wzrost o ponad 1600%! To pokazuje, jak dramatycznie mogą się zmieniać mody na imiona.

Nikodem i nocna wizyta u Jezusa

Najbardziej znanym fragmentem Ewangelii związanym z Nikodemem jest rozmowa o narodzeniu się na nowo (J 3,1-21). Nikodem przychodzi do Jezusa nocą – symbolizując wyjście z ciemności ku światłu. To właśnie wtedy pada słynne zdanie: „Tak Bóg umiłował świat, że Syna swego Jednorodzonego dał…” (J 3,16) – jeden z najważniejszych wersetów w chrześcijaństwie.

Fenomen popularności w Polsce

Nikodem jest wyjątkowo popularny w Polsce, podczas gdy w innych krajach pozostaje rzadkością. To czyni go polskim fenomenem – imieniem, które w naszym kraju osiągnęło status ikony, ale poza granicami wciąż brzmi egzotycznie.

Nikodem Dyzma – anty-bohater literatury

Postać Nikodema Dyzmy z powieści Tadeusza Dołęgi-Mostowicza stała się symbolem kariery opartej na pozorach. Ironicznie, ta negatywna postać literacka nie przeszkodziła imieniu stać się jednym z najpopularniejszych w Polsce – wręcz przeciwnie, dodała mu rozpoznawalności i kulturowego kontekstu.

Nikodem – imię, które podbilo Polskę

Imię Nikodem to fenomen ostatnich 25 lat – od rzadkiego imienia biblijnego do najpopularniejszego wyboru polskich rodziców. To opowieść o tym, jak imię może nagle zyskać na znaczeniu, stając się symbolem pokolenia. Nikodem łączy w sobie wszystko, czego współcześni rodzice szukają: bibliczny rodowód, piękne znaczenie, eleganckie brzmienie i międzynarodowy charakter. Rodzice wybierający to imię dla syna dają mu przesłanie zwycięstwa, mądrości i odwagi – wartości, które będą mu towarzyszyć przez całe życie.

Chcesz wiedzieć więcej? Zajrzyj do naszej encyklopedii imion albo odkryj, które imiona są najmodniejsze w rankingu popularności imion wybieranych przez rodziców w tym roku.

Najczęściej zadawane pytania o imię Nikodem (FAQ)

Co oznacza imię Nikodem?

Nikodem oznacza „zwycięzca ludu” lub „zwycięstwo narodu”. Wywodzi się z greckiego Nikodemos, składającego się z nike (zwycięstwo) i demos (lud, naród), tworząc nazwę pełną optymizmu i siły.

Skąd pochodzi imię Nikodem?

Imię Nikodem ma greckie pochodzenie i wywodzi się z starożytnej Grecji. Do Polski dotarło wraz z chrześcijaństwem dzięki postaci biblijnej Nikodema z Ewangelii – faryzeusza, który stał się tajnym uczniem Jezusa.

Kiedy obchodzimy imieniny Nikodema?

Główne imieniny Nikodem obchodzi 3 sierpnia, w dniu wspomnienia świętego Nikodema z Ewangelii – postaci biblijnej, która pomogła przy pogrzebie Jezusa.

Czy imię Nikodem ma swojego patrona?

Tak, patronem jest święty Nikodem z Ewangelii – faryzeusz i członek Sanhedrynu, który nocą przyszedł do Jezusa, by poznać Jego naukę. Po ukrzyżowaniu wraz z Józefem z Arymatei pomógł przy pogrzebie Jezusa, przynosząc drogocenne wonności.

Jakie są zdrobnienia imienia Nikodem?

Najpopularniejsze polskie zdrobnienia to Nik, Niko, Nikoś i Nikuś. W kontekście międzynarodowym spotkać można Nico (angielskie, włoskie) czy Nikos (greckie).

Ile osób w Polsce ma na imię Nikodem?

Według danych z bazy PESEL (stan na 22 stycznia 2025), w Polsce żyje 71 621 mężczyzn o imieniu Nikodem, co plasuje je na 76. miejscu w rankingu. W samym 2024 roku imię to otrzymało 6388 chłopców, zajmując 1. miejsce – jest najpopularniejszym imieniem męskim w Polsce!

Czy imię Nikodem jest popularne w innych krajach?

Nikodem w różnych formach istnieje na całym świecie (Nicodemus, Nicodemo, Nikodemos), ale nigdzie nie jest tak popularne jak w Polsce. To czyni go wyjątkowym polskim fenomenem – imieniem, które w naszym kraju osiągnęło status lidera, podczas gdy w innych krajach pozostaje rzadkością.

Jakie znane osoby noszą imię Nikodem?

Najsłynniejszy jest Nikodem Dyzma – bohater literacki z powieści Tadeusza Dołęgi-Mostowicza, symbol kariery opartej na pozorach. Historyczna postać to Nikodem Cieszyński (1524–1599) – polski drukarz i wydawca, pionier drukarstwa w Polsce. Większość współczesnych Nikodemów to młode pokolenie, które dopiero pisze swoją historię.

---

Źródła i literatura

• Nikodem – Wikipedia
• Lista osób w bazie PESEL – dane.gov.pl</a>
• Saint Nicodemus – Catholic Online
• Grzenia, Jan. Słownik imion. PWN, 2006.
• Evans, Leslie Dunkling. The Penguin Book of Baby Names. Penguin Books, 2007.