Elżbieta

Elżbieta to imię królewskie – dosłownie i w przenośni. Od biblijnej matki Jana Chrzciciela, przez królowe i świętych, aż po współczesne kobiety – niesie w sobie godność, mądrość i duchową głębię. To jedno z najbardziej szlachetnych imion w polskiej tradycji, które choć dziś rzadziej nadawane, wciąż pozostaje symbolem elegancji i klasycznego piękna. Poznaj jego biblijne korzenie, odkryj ukryte znaczenie i zobacz, jak przez wieki kształtowała się jego pozycja w Polsce.

📋 Podstawowe informacje:

Sprawdź aktualny ranking najpopularniejszych imion w Polsce

Pochodzenie imienia Elżbieta

Elżbieta wywodzi się z języka hebrajskiego, gdzie jej pierwotna forma brzmiała Eliszeba (אֱלִישֶׁבַע). To starożytne imię składa się z dwóch części: El (אֵל) – oznaczającego Boga, oraz szeba (שֶׁבַע) – co można tłumaczyć jako „przysięga” lub „siedem” (liczba symbolizująca pełnię i doskonałość w kulturze hebrajskiej).

W Starym Testamencie Eliszeba była żoną arcykapłana Aarona, brata Mojżesza, co czyni ją jedną z pierwszych kobiet noszących to imię w historii biblijnej. Później imię to pojawiło się ponownie w Nowym Testamencie jako Elżbieta (po grecku Elisabet – Ἐλισάβετ) – matka Jana Chrzciciela i krewna Maryi, matki Jezusa.

Z greki imię przeszło do łaciny jako Elisabeth lub Elisabetha, skąd rozprzestrzeniło się po całej Europie w różnych formach. W Polsce przyjęło się jako Elżbieta – forma charakterystyczna dla języka polskiego z charakterystycznym „ż”. W innych krajach słowiańskich spotykamy podobne wersje: w Czechach Alžběta, w Rosji Елизавета (Jelizawieta).

Przez wieki imię to było związane z arystokracją i rodem królewskim. Nosiły je królowe, księżniczki i święte, co nadało mu aurę szlachetności i godności. To jedno z tych imion, które od samego początku swojej historii było kojarzone z władzą, mądrością i duchową głębią.

Znaczenie imienia Elżbieta

Elżbieta w swoim pierwotnym, hebrajskim znaczeniu to „Bóg jest moją przysięgą” lub „Bóg przysiągł” – wyrażenie głębokiej wiary i zaufania do Boga. Można je również interpretować jako „poświęcona Bogu” lub „ta, która złożyła przysięgę Bogu”. To imię niesie w sobie duchową moc zobowiązania – przymierze między człowiekiem a Bogiem.

Alternatywna interpretacja wiąże drugą część imienia ze słowem „siedem” – „Bóg jest pełnią” lub „Bóg jest doskonałością”, gdyż liczba siedem w tradycji biblijnej symbolizowała pełnię, doskonałość i świętość. W tym kontekście Elżbieta oznaczałaby kobietę, która znajduje swoją pełnię w Bogu.

W tradycji chrześcijańskiej imię to nabrało dodatkowych znaczeń przez pryzmat postaci biblijnych je noszących. Elżbieta, matka Jana Chrzciciela, była kobietą sprawiedliwą, pobożną i wybraną przez Boga do niezwykłej misji – urodzenia prekursora Mesjasza. Jej historia w Ewangelii wg św. Łukasza przedstawia ją jako symbol wiary, cierpliwości i pokory.

W średniowieczu, dzięki kultowi świętej Elżbiety Węgierskiej – młodej księżnej, która poświęciła życie służbie ubogim – imię to nabrało wymiaru miłosierdzia, hojności i poświęcenia. Święta Elżbieta stała się wzorem chrześcijańskiej miłości bliźniego, a jej imię symbolem szlachetności ducha połączonej z praktyczną dobrocią.

Współcześnie Elżbieta kojarzy się z godnością, mądrością i klasyczną elegancją. To imię, które niesie w sobie pewną powagę i dojrzałość, ale też ciepło i kobiecą siłę. W polskiej kulturze jest postrzegane jako imię kobiety inteligentnej, wykształconej i o silnym charakterze – niezależnej, ale jednocześnie empatycznej.

Kto jest patronem imienia Elżbieta?

Imię Elżbieta ma kilka ważnych patronek w tradycji chrześcijańskiej, ale dwie wyróżniają się szczególnie.

Święta Elżbieta Węgierska (1207-1231) jest główną patronką tego imienia w Kościele katolickim. Urodziła się jako córka króla węgierskiego Andrzeja II, a w wieku czterech lat została zaręczona z landgrafem Turyngii Ludwikiem. Małżeństwo to, choć zaaranżowane politycznie, okazało się szczęśliwe – Elżbieta i Ludwik naprawdę się kochali.

Już od młodości Elżbieta wykazywała niezwykłe oddanie ubogim i chorym. Rozdawała jałmużnę, budowała szpitale, sama pielęgnowała trędowatych. Gdy jej mąż zmarł podczas wyprawy krzyżowej w 1227 roku, Elżbieta miała zaledwie 20 lat i troje dzieci. Została wygnana z dworu przez krewnych męża, którzy nie akceptowali jej hojności wobec biednych.

Elżbieta osiedliła się w Marburgu, gdzie założyła szpital dla ubogich i całkowicie poświęciła się służbie chorym i potrzebującym. Żyła w skrajnej biedzie, nosiła włosiennicę i oddawała wszystko, co miała. Zmarła w wieku zaledwie 24 lat, wycieńczona askezą i pracą dla innych. Zaledwie cztery lata po śmierci została kanonizowana – jeden z najszybszych procesów kanonizacyjnych w historii Kościoła.

Święta Elżbieta Węgierska jest patronką Trzeciego Zakonu Franciszkańskiego, piekарzy, dzieci, wdów i wszystkich, którzy służą ubogim. Jej wspomnienie liturgiczne przypada 17 listopada (lub 5 listopada według wcześniejszego kalendarza, ta data wciąż funkcjonuje jako popularne imieniny Elżbiet w Polsce).

Drugą ważną patronką jest biblijna Elżbieta – matka Jana Chrzciciela, żona kapłana Zachariasza. Według Ewangelii była krewną Maryi, matki Jezusa. Elżbieta przez wiele lat nie mogła mieć dzieci i była już w podeszłym wieku, gdy anioł zwiastował jej mężowi, że urodzi syna. Kiedy ciężarna Maryja odwiedziła Elżbietę, dziecko w łonie Elżbiety poruszyło się radośnie – to moment, w którym Jan Chrzciciel rozpoznał obecność Mesjasza. Elżbieta wypowiedziała wtedy słynne słowa: „Błogosławiona jesteś między niewiastami”.

Biblijna Elżbieta jest symbolem wiary, cierpliwości i radości – kobiety, która doczekała się spełnienia Bożej obietnicy mimo pozornej niemożliwości. Jej wspomnienie przypada 5 listopada.

Historia imienia Elżbieta w Polsce

Elżbieta pojawiła się w Polsce wraz z chrystianizacją i od początku była kojarzona ze szlachetnym pochodzeniem. W średniowieczu należała do imion arystokratycznych – nosiły je księżniczki, królowe i córki możnych rodów. Pierwszą znaczącą Elżbietą w historii Polski była Elżbieta Łokietkówna (1305-1380), córka króla Władysława Łokietka, która została królową Węgier.

Szczególny rozkwit kultu świętej Elżbiety Węgierskiej w Polsce nastąpił w XIII i XIV wieku. W wielu miastach powstały kościoły i kaplice pod jej wezwaniem, a imię Elżbieta stało się popularnym wyborem wśród szlachty i bogatego mieszczaństwa. Rodziny królewskie i magnackie chętnie nadawały to imię swoim córkom, pragnąc nawiązać do świętej patronki.

W okresie renesansu i baroku Elżbieta pozostawała imieniem szlacheckim, choć nie należała do absolutnej czołówki. W dokumentach historycznych pojawia się regularnie – w aktach notarialnych, kronikach rodowych i zapiskach kościelnych. Było to imię cenione za swoją godność i biblijne korzenie.

W XIX wieku Elżbieta zachowała swoją pozycję jako imię klasyczne i eleganckie. W okresie zaborów, gdy Polacy szczególnie dbali o zachowanie tradycji narodowych i chrześcijańskich, imiona biblijne i świętych cieszyły się dużym uznaniem.

W XX wieku popularność Elżbiety ulegała zmianom. W pierwszej połowie stulecia było to dość popularne imię, choć nie masowe. Prawdziwy boom nastąpił w latach 70. i 80., kiedy rodzice chętniej zaczęli sięgać po to klasyczne, pełne godności imię. Jednak nigdy nie osiągnęło ono tak masowej popularności jak np. Anna czy Katarzyna.

Od lat 90. popularność Elżbiety systematycznie spada. Współcześni rodzice preferują krótsze, prostsze imiona, a Elżbieta z jej siedmioma literami i charakterystycznym brzmieniem wydaje się im zbyt tradycyjna i uroczysta.

Ile osób w Polsce ma na imię Elżbieta?

Według bazy danych na dzień 22 stycznia 2025 roku w Polsce żyje 410 042 kobiety o imieniu Elżbieta. To imponująca liczba, która plasuje Elżbietę na bardzo wysokim 9. miejscu wśród wszystkich żeńskich imion w kraju – w pierwszej dziesiątce najpopularniejszych imion kobiecych, tuż za Anną, Marią, Katarzyną i innymi gigantami.

Ta wysoka pozycja w zestawieniu ogólnym wynika głównie z popularności imienia w poprzednich dekadach, szczególnie w drugiej połowie XX wieku.

🏆 Popularność w skrócie:

Gdy przyjrzymy się statystykom z ostatnich dwóch dekad, widzimy interesujący wzorzec. W roku 2000 Elżbieta znajdowała się już dość nisko – na 76. miejscu z zaledwie 268 nadaniami. To był już okres schyłkowy dla tego imienia, które prawdopodobnie osiągnęło swój szczyt popularności w latach 70. lub 80.

Kolejne lata przyniosły dalszy spadek. W 2005 roku było to tylko 131 nadań (102. miejsce), w 2010 – 146 (108. pozycja), a w 2015 – 144 (113. miejsce). Można powiedzieć, że przez te lata Elżbieta utrzymywała się na bardzo niskim, ale mniej więcej stabilnym poziomie około 130-150 nadań rocznie.

Interesujący jest rok 2020, kiedy nastąpił niewielki wzrost do 202 nadań (95. miejsce) – być może efekt pewnego powrotu do klasycznych, tradycyjnych imion. Jednak ten trend się nie utrzymał. W kolejnych latach popularność ponownie spadła: w 2021 – 170 nadań (103. miejsce), w 2022 – 138 (120. pozycja), w 2023 – 129 (114. miejsce), a w 2024 zaledwie 117 nadań (117. miejsce).

To oznacza spadek o 56% między rokiem 2000 a 2024. Elżbieta wyraźnie przestała być popularnym wyborem wśród młodych rodziców, którzy preferują prostsze, krótsze lub bardziej nowoczesne imiona. Dane sprzed 2000 roku nie są publicznie dostępne, ale możemy przypuszczać, że w latach 70. i 80. Elżbieta zajmowała znacznie wyższe pozycje – prawdopodobnie w okolicach 30.-50. miejsca.

Sprawdź popularność imienia Elżbieta na przestrzeni różnych lat

Historia i popularność imienia Elżbieta na świecie

Elżbieta należy do najbardziej międzynarodowych imion – w różnych formach językowych funkcjonuje praktycznie w każdym kraju chrześcijańskim. To imię, które nosiły królowe, cesarzowe i święte, co nadało mu wyjątkowy prestiż w całej Europie.

W krajach anglosaskich najpopularniejsza jest forma Elizabeth – jedno z najbardziej klasycznych i cenionych angielskich imion. Nosiły je dwie królowe Anglii: Elżbieta I Tudor (1533-1603), zwana „Królową Dziewicą”, która stworzyła potęgę Anglii, oraz Elżbieta II (1926-2022), najdłużej panująca monarchini w historii Wielkiej Brytanii. Dzięki nim Elizabeth stało się imieniem królewskim par excellence.

We Francji funkcjonuje jako Élisabeth, w Niemczech jako Elisabeth lub Elisa, w Włoszech jako Elisabetta, a w Hiszpanii i krajach hiszpańskojęzycznych jako Isabel lub Isabella – formy, które ewoluowały z oryginalnego Elisabeth i stały się niezależnymi wersjami. Isabel była imieniem wielu królowych Hiszpanii i Portugalii.

W krajach słowiańskich Elżbieta przyjęła różne formy. W Czechach to Alžběta, w Rosji Елизавета (Jelizawieta) – imię noszone m.in. przez carową Elżbietę Pietrowną, córkę Piotra Wielkiego. Na Węgrzech to Erzsébet, a w Rumunii Elisabeta. We wszystkich tych krajach imię kojarzy się z rodem królewskim i szlachetnym pochodzeniem.

Co szczególnie interesujące, w Portugalii i Brazylii popularna jest forma Isabela lub Isabel, która wywodzi się z średniowiecznej prowansalskiej formy Elisabeth. W krajach skandynawskich spotykamy Elisabet lub Elizabeth, często skracaną do Lisa czy Lisbeth.

W zapisie różnych alfabetów Elżbieta wygląda następująco: po grecku Ελισάβετ (Elisavet), po rosyjsku Елизавета, po arabsku إليزابيث (Ilizabith), po hebrajsku אֱלִישֶׁבַע (Elisheva), po japońsku エリザベス (Erizabesu), a po chińsku 伊麗莎白 (Yīlìshābái).

W Stanach Zjednoczonych Elizabeth była przez dziesięciolecia jednym z najpopularniejszych imion – przez wiele lat zajmowała miejsca w pierwszej dziesiątce, a czasem nawet w pierwszej piątce. Choć współcześnie jej popularność nieco spadła, wciąż pozostaje klasycznym, cenionym wyborem. Popularne są też liczne formy pochodne: Beth, Betty, Betsy, Liz, Lizzy, Eliza, Bessie.

Zdrobnienia imienia Elżbieta

Elżbieta, będąc długim imieniem, doczekała się w Polsce wielu zdrobnień. Najpopularniejsze to Ela – krótka, energiczna forma, która zupełnie zdominowała codzienne użycie tego imienia. To właśnie Elę spotykamy najczęściej w rozmowach i życiu codziennym.

Inne popularne zdrobnienia to Elżunia, Elżbietka, Elka, Elunia czy Elusia. W starszych pokoleniach można też usłyszeć Elżuś, Elżbietka czy Elżbieteczka. Niektóre rodziny używają również form Elka lub Eluś.

Warto zauważyć, że w Polsce prawie nie przyjęły się angielskie zdrobnienia typu Lizzy czy Betty, które są powszechne w krajach anglojęzycznych. Polskie Elżbiety są po prostu Elami.

Kiedy są imieniny Elżbiety?

Elżbieta ma w kalendarzu liturgicznym kilka dat imienin, ale dwie są szczególnie ważne:

5 listopada – wspomnienie świętej Elżbiety Węgierskiej, głównej patronki tego imienia. To najpopularniejsza data obchodów imienin Elżbiet w Polsce.

17 listopada – również dzień świętej Elżbiety Węgierskiej według nowszego kalendarza liturgicznego.

Dodatkowo w 23 września wspominana jest biblijna Elżbieta, matka Jana Chrzciciela, choć ta data jest rzadziej obchodzona jako imieniny.

Znane osoby o imieniu Elżbieta

Elżbieta II (1926-2022) – królowa Zjednoczonego Królestwa i innych królestw Wspólnoty Narodów, najdłużej panująca monarchini brytyjska w historii (70 lat). Symboliczna postać XX i XXI wieku, która przewodziła Wielkiej Brytanii przez dramatyczne przemiany polityczne i społeczne.

Elżbieta I Tudor (1533-1603) – królowa Anglii i Irlandii, zwana „Królową Dziewicą”. Jej panowanie, nazwane „złotym wiekiem”, przyniosło Anglii wielką potęgę morską, kulturalny rozkwit (epoka Szekspira) i zwycięstwo nad hiszpańską Armadą.

Elżbieta Batory (1560-1614) – węgierska hrabina, kontrowersyjna postać otoczona legendami. Oskarżona o serię morderstw młodych dziewcząt, stała się jedną z najbardziej niejednoznacznych postaci w historii Europy Środkowej.

Elżbieta Łokietkówna (1305-1380) – polska księżniczka, córka króla Władysława Łokietka, która została królową Węgier. Odegrała ważną rolę w polityce dynastycznej XIV wieku.

Elżbieta Cherezińska – współczesna polska pisarka historyczna, autorka bestsellerowych sag o władcach i władczyniach Polski średniowiecznej, m.in. cyklu o Elżbiecie Łokietkównie.

Elżbieta Penderecka – polska scenografka i kostiumolog teatralna, żona słynnego kompozytora Krzysztofa Pendereckiego. Twórczyni scenografii do wielu spektakli operowych i teatralnych.

Ciekawostki o imieniu Elżbieta

Imię Elżbieta kryje wiele intrygujących szczegółów historycznych i kulturowych.

Imię królowych i cesarzowych

Elżbieta to jedno z najczęstszych imion panujących monarchiń w historii Europy. Nosiły je królowe Anglii, Węgier, Portugalii, Hiszpanii, Rosji i wielu innych krajów. W samej Anglii było dwie królowe Elżbiety – obie niezwykle wpływowe i długo panujące.

Rekordzista zdrobnień

W języku angielskim Elizabeth ma ponad 50 różnych zdrobnień i form pochodnych – od klasycznych Beth, Betty, Liz, przez Betsy, Bessie, Eliza, aż po nietypowe Libby, Buffy czy nawet Tetty. To prawdopodobnie największa liczba zdrobnień dla jednego imienia w języku angielskim.

Cud róż świętej Elżbiety

Z życiem świętej Elżbiety Węgierskiej związana jest piękna legenda o cudzie róż. Według tradycji, gdy książę przyłapał ją niosącą ukryte w płaszczu jedzenie dla ubogich i zapytał, co niesie, odpowiedziała „róże”. Gdy otworzył płaszcz, chleb rzeczywiście zamienił się w róże. Ta legenda jest często przedstawiana w sztuce sakralnej.

Święta o dwóch datach

Święta Elżbieta Węgierska ma dwie daty wspomnienia w kalendarzu liturgicznym – 5 i 17 listopada – co wynika z różnic między starszym i nowszym kalendarzem. W Polsce tradycyjnie obchodzona jest 5 listopada.

Najszybsza kanonizacja

Święta Elżbieta Węgierska została kanonizowana zaledwie cztery lata po śmierci – w 1235 roku. To jeden z najszybszych procesów kanonizacyjnych w historii Kościoła, co świadczy o powszechnym uznaniu jej świętości już za życia.

Elżbieta – imię godności i mądrości

Elżbieta to imię o wyjątkowej historii – od biblijnej matki Jana Chrzciciela, przez średniowieczną świętą oddającą życie ubogim, aż po potężne królowe i współczesne kobiety. Choć dziś rzadziej wybierane przez młodych rodziców, zachowuje swoją pozycję w pierwszej dziesiątce najpopularniejszych imion kobiecych w Polsce dzięki setkam tysięcy Elżbiet starszych pokoleń. To imię, które niesie w sobie godność, klasę i głęboką duchowość.

Odkryj naszą encyklopedię imion – przejrzyj inne imiona w naszej bazie i zobacz, jak wypadają w rankingu popularności imion nadawanych przez rodziców każdego roku.

Najczęściej zadawane pytania o imię Elżbieta (FAQ)

Co oznacza imię Elżbieta?

Elżbieta oznacza „Bóg jest moją przysięgą” lub „Bóg przysiągł”. Wywodzi się z hebrajskiego Eliszeba, gdzie „El” oznacza Boga, a „szeba” przysięgę lub pełnię. To wyraz głębokiej wiary i zaufania do Boga.

Skąd pochodzi imię Elżbieta?

Imię Elżbieta ma hebrajskie korzenie i wywodzi się od biblijnego Eliszeba. Przez grekę (Elisabet) i łacinę (Elisabeth) trafiło do języków europejskich, przyjmując różne formy w zależności od języka.

Kiedy obchodzimy imieniny Elżbiety?

Główne imieniny Elżbiety przypadają 5 listopada – w dniu wspomnienia świętej Elżbiety Węgierskiej. Alternatywna data to 17 listopada, również ku czci tej samej świętej według nowszego kalendarza liturgicznego.

Czy imię Elżbieta ma swojego patrona?

Tak, główną patronką jest święta Elżbieta Węgierska (1207-1231) – księżna, która poświęciła życie służbie ubogim i chorym. Drugą ważną patronką jest biblijna Elżbieta – matka Jana Chrzciciela i krewna Maryi.

Jakie są zdrobnienia imienia Elżbieta?

Najpopularniejsze polskie zdrobnienie to Ela. Spotyka się również formy Elżunia, Elżbietka, Elka, Elunia, Elusia czy Elżuś. W krajach anglosaskich popularne są Beth, Betty, Liz i Lizzy.

Ile osób w Polsce ma na imię Elżbieta?

Według bazy PESEL, na dzień 22 stycznia 2025 roku w Polsce żyje 410 042 kobiety o imieniu Elżbieta, co plasuje je na bardzo wysokim 9. miejscu wśród wszystkich żeńskich imion w kraju.

Czy imię Elżbieta jest popularne w innych krajach?

Tak, Elżbieta w różnych formach jest jednym z najpopularniejszych imion w historii Europy. W Anglii to Elizabeth (imię dwóch królowych), we Francji Élisabeth, w Hiszpanii Isabel, we Włoszech Elisabetta, w Rosji Jelizawieta. Nosiły je dziesiątki królowych i cesarzowych.

Jakie znane osoby noszą imię Elżbieta?

Najsłynniejsze Elżbiety to Elżbieta II (królowa Wielkiej Brytanii), Elżbieta I Tudor (królowa Anglii), Elżbieta Węgierska (święta), Elżbieta Łokietkówna (królowa Węgier) czy współcześnie Elżbieta Cherezińska (pisarka).

Źródła i literatura

• Elżbieta – Wikipedia
• Statystyki imion – dane.gov.pl
• Święta Elżbieta Węgierska – Opoka
• Grzenia, Jan. Słownik imion. PWN, 2006.
• Syjud, Jerzy. Księga imion. Wydawnictwo Dolnośląskie, 1991.