Roman

Roman to imię, które od wieków kojarzy się z potęgą, historią i kulturą, a jego międzynarodowy charakter sprawia, że brzmi dumnie w wielu językach świata. Przez dziesięciolecia było jednym z ulubionych wyborów polskich rodziców, a dziś wciąż nosi je ponad 174 tysiące mężczyzn w naszym kraju. Choć współcześnie nie należy do najmodniejszych, Roman ma bogatą historię, głębokie znaczenie i pozostaje symbolem siły i tożsamości. Odkryj pochodzenie tego imienia, poznaj jego symbolikę i sprawdź, jak zmieniała się jego popularność na przestrzeni lat.

Sprawdź aktualny ranking najpopularniejszych imion w Polsce: https://imionarium.pl/statystyki-imion-w-polsce

Pochodzenie imienia Roman

Imię Roman wywodzi się bezpośrednio z języka łacińskiego i pochodzi od słowa „Romanus”, które oznacza „Rzymianin” lub „pochodzący z Rzymu”. To jedno z najstarszych imion w europejskiej tradycji, głęboko zakorzenione w historii starożytnego Rzymu i jego potężnej cywilizacji.

W starożytności bycie Rzymianinem oznaczało przynależność do najpotężniejszego imperium świata. Rzym był centrum kultury, prawa, architektury i wojskowości – być Romanusem znaczyło być obywatelem tego wielkiego państwa, kimś, kto cieszył się szacunkiem i określonymi przywilejami. Imię to niosło ze sobą dumę, godność i poczucie przynależności do czegoś większego.

Z czasem, gdy chrześcijaństwo rozprzestrzeniło się po Europie, imię Roman zostało przejęte przez tradycję chrześcijańską. Wielu świętych nosiło to imię, co dodatkowo umocniło jego pozycję w kulturze europejskiej. Imię Roman stało się symbolem nie tylko dziedzictwa rzymskiego, ale także wiary i męstwa.

Do Polski imię Roman dotarło wraz z chrześcijaństwem i przez wieki funkcjonowało jako imię arystokratyczne i szlacheckie. W średniowieczu nosili je książęta, w tym słynny Roman Halicki czy Roman Mścisławowicz – władcy, którzy zapisali się w historii. W XX wieku imię przeżyło swój rozkwit, szczególnie w latach 50.–80., gdy rodzice chętnie wybierali je dla synów, widząc w nim połączenie tradycji, siły i międzynarodowego charakteru.

Znaczenie imienia Roman

Roman oznacza „Rzymianin” – czyli człowiek pochodzący z Rzymu lub związany z rzymską cywilizacją. To proste, ale bardzo znaczące przesłanie, które niesie ze sobą bagaż historii, kultury i potęgi.

W starożytności Rzym był synonimem cywilizacji. To tam powstało prawo rzymskie, które do dziś stanowi fundament systemów prawnych w wielu krajach. To tam budowano akwedukty, drogi, amfiteatry – cuda inżynierii, które przetrwały tysiące lat. Być Rzymianinem oznaczało być częścią najpotężniejszej machiny świata, kimś, kto należy do elity kulturowej i politycznej.

W chrześcijańskiej tradycji imię Roman nabrało dodatkowego wymiaru. Rzym stał się centrum chrześcijaństwa, siedzibą papieża, miejscem męczeństwa świętych Piotra i Pawła. Nosić imię Roman znaczyło więc również identyfikować się z chrześcijańską wiarą i rzymską tradycją religijną.

Współcześnie Roman kojarzy się z siłą, stabilnością, męskością i godnością. To imię, które sugeruje, że jego nosiciel jest człowiekiem solidnym, odpowiedzialnym, o mocnym charakterze. Dla wielu rodziców, którzy wybierali to imię w XX wieku, było ono symbolem klasycznej męskości – Roman to ktoś, na kogo można liczyć, kto stoi mocno na ziemi i szanuje tradycję.

Historia imienia Roman w Polsce

Roman ma w Polsce długą i szlachetną historię, sięgającą średniowiecza. Nosili je książęta, rycerze i dostojnicy, co nadało mu arystokratycznego charakteru. Jednym z najsłynniejszych historycznych Romanów był Roman Mścisławowicz (1150–1205), książę halicki i wołyński, zwany także Romanem Wielkim – potężny władca, który zjednoczył ziemie ruskie i prowadził liczne kampanie wojenne.

Imię Roman było obecne w polskiej historii przez wszystkie wieki, choć nie zawsze należało do najpopularniejszych. Prawdziwy rozkwit nastąpił w XX wieku, szczególnie w okresie PRL-u. W latach 50., 60. i 70. imię to było jednym z ulubionych wyborów polskich rodziców – było postrzegane jako klasyczne, męskie, stabilne i jednocześnie międzynarodowe.

Roman idealnie wpisywał się w ówczesne trendy – rodzice szukali imion, które były osadzone w tradycji, ale jednocześnie nie brzmiały zbyt archaicznie. Roman spełniał te warunki – był krótki, wyrazisty, łatwy do wymówienia w wielu językach, a jednocześnie pełen godności i historii.

W latach 80. i 90. popularność Romana zaczęła maleć, choć wciąż był wybierany przez tysiące rodzin rocznie. W XXI wieku spadek się nasilił – dziś Roman nie należy do najmodniejszych imion, choć wciąż jest wybierany przez setki rodziców każdego roku. Mimo to ponad 174 tysiące Romanów żyje w Polsce, tworząc ważną część polskiego społeczeństwa.

Kto jest patronem imienia Roman?

Patronem imienia Roman jest święty Roman z Condat (zm. ok. 460 r.), francuski mnich i pustelnik, założyciel klasztoru w Condat (dzisiejsza Francja). Roman od młodości pragnął życia kontemplacyjnego – udał się na pustynię, gdzie żył w ascezie i modlitwie. Z czasem dołączyli do niego inni mnisi, tworząc wspólnotę zakonną.

Święty Roman z Condat był znany z głębokiej pobożności, mądrości i łagodności. Jego życie było przykładem poświęcenia, pokory i wierności Bogu. Jego imieniny obchodzone są 28 lutego – to najpopularniejsza data dla wszystkich Romanów.

Innym ważnym patronem jest święty Roman Melodos (VI wiek), bizantyjski poeta i hymnograf, autor licznych hymnów liturgicznych. Jego dzieła miały ogromny wpływ na rozwój muzyki sakralnej w Kościele wschodnim. Jego imieniny przypadają 1 października.

W polskiej tradycji popularne są także imieniny 9 sierpnia – związane ze świętym Romanem, męczennikiem, który zginął za wiarę w czasach prześladowań chrześcijan.

Ile osób w Polsce ma na imię Roman?

Według bazy danych PESEL (stan na 22 stycznia 2025 r.) w Polsce żyje 174 646 mężczyzn noszących imię Roman. To 41. miejsce na liście najpopularniejszych męskich imion w kraju – wynik, który pokazuje, że choć nie jest to już imię modne, wciąż nosi go ogromna liczba Polaków.

Historia popularności imienia Roman w Polsce to opowieść o stabilności i stopniowym spadku. W 2000 roku imię to było już poza szczytem swojej popularności – nadano je 100 chłopcom, co dało mu 96. miejsce w rankingu. To był czas, gdy rodzice coraz częściej sięgali po krótsze, bardziej nowoczesne imiona, a tradycyjne formy odchodziły na dalszy plan.

W kolejnych latach popularność dalej malała. W 2005 roku było to już tylko 54 nadania (137. miejsce), a w 2010 roku – 67 (152. pozycja). Ciekawym zjawiskiem jest niewielki wzrost w 2020 roku – było to 115 nadań i 122. miejsce, co stanowi najlepszy wynik w ostatnich dwóch dekadach.

Rok 2024 przyniósł 132 nadania, co przełożyło się na 114. miejsce w rankingu – wynik stosunkowo stabilny. W pierwszej połowie 2025 roku było to 60 nadań i 115. pozycja. Choć Roman nie należy już do czołówki, wciąż jest wybierany przez setki rodzin rocznie – znacznie więcej niż wiele innych klasycznych imion.

Dlaczego Roman utrzymuje stosunkowo stabilną pozycję? Po pierwsze, jest to imię krótkie, wyraziste i łatwe do wymówienia – idealne dla rodziców szukających czegoś klasycznego, ale nie archaicznego. Po drugie, Roman ma międzynarodowy charakter – brzmi dobrze w wielu językach, co jest atutem w dzisiejszym zglobalizowanym świecie. Po trzecie, ma bogatą historię i głębokie znaczenie, co przyciąga rodziców ceniących tradycję.

Sprawdź popularność imienia Roman na przestrzeni różnych lat

Popularność imienia Roman na świecie

Roman to imię o międzynarodowym zasięgu, które w różnych formach występuje w wielu krajach świata. Jego największa popularność koncentruje się w krajach europejskich, szczególnie tych o bogatej historii związanej z cywilizacją rzymską lub tradycją chrześcijańską.

W krajach słowiańskich imię Roman jest bardzo popularne. W Rosji i Ukrainie imię występuje w formie Роман (Roman) i jest jednym z klasycznych, powszechnie używanych imion. W Czechach i Słowacji również spotyka się formę Roman, która cieszy się dużą popularnością. W Bułgarii i Serbii imię to również jest znane i używane.

W krajach romańskich występują warianty wywodzące się z tej samej łacińskiej podstawy. We Włoszech używa się formy Romano, we Francji – Romain, w Hiszpanii i krajach Ameryki Łacińskiej – Román. W Portugalii spotyka się formę Romão.

W krajach anglosaskich imię Roman zyskuje na popularności w ostatnich latach. W USA i Wielkiej Brytanii Roman jest wybierany przez rodziców poszukujących imion krótkich, wyrazistych i pełnych charakteru. W kulturze anglojęzycznej kojarzy się z siłą, klasą i męskością.

W Niemczech i Austrii imię Roman jest znane i używane, choć nie należy do najpopularniejszych. W krajach skandynawskich również można je spotkać, szczególnie w Szwecji i Norwegii.

W języku arabskim imię można zapisać jako رومان (Rūmān), w chińskim jako 罗曼 (Luómàn), a w japońskim jako ローマン (Rōman) – jednak są to głównie transkrypcje używane w kontekście międzynarodowym.

Zdrobnienia imienia Roman

Roman, choć stosunkowo krótkie, ma kilka popularnych zdrobnień, które są chętnie używane przez rodzinę i przyjaciół w codziennych sytuacjach.

Najpopularniejszym zdrobnieniem jest Romek – pieszczotliwa, rodzinna forma, która doskonale sprawdza się w bliskich relacjach. To właśnie Romek najczęściej słyszą Romanowie od swoich rodziców, partnerów czy najbliższych przyjaciół.

Innym popularnym wariantem jest Romeczek – forma jeszcze bardziej czuła i intymna, używana zwykle w kontekście dziecięcym lub przez najbliższą rodzinę. Rzadziej spotykane jest zdrobnienie Romuś czy Romcio – te formy mają charakter bardziej rodzinny, ograniczony zwykle do kręgu najbliższych.

W niektórych rodzinach można usłyszeć również Romi – skrótową, nowoczesną formę, która jest używana szczególnie przez młodsze pokolenie. Wybór konkretnego zdrobnienia zależy od osobistych preferencji, tradycji rodzinnej oraz regionalnych zwyczajów językowych.

Kiedy są imieniny Romana?

Imieniny Romana obchodzone są w wielu datach w ciągu roku, związanych z różnymi świętymi noszącymi to imię. Najpopularniejsza data to 28 lutego – wspomnienie świętego Romana z Condat, francuskiego mnicha i pustelnika.

Inne ważne daty to 9 sierpnia – wspomnienie świętego Romana, męczennika, oraz 1 października – wspomnienie świętego Romana Melodosa, bizantyjskiego poety i hymnografa.

Znane osoby o imieniu Roman

Imię Roman noszą wybitne postacie ze świata kultury, nauki, polityki i sportu. Oto kilka najbardziej rozpoznawalnych Romanów:

Roman Polański (ur. 1933) – jeden z najwybitniejszych reżyserów filmowych w historii kina, laureat Oscara za film „Pianista”. Twórca takich arcydzieł jak „Chinatown”, „Dziecko Rosemary” czy „Lokator”. Postać kontrowersyjna, ale niezaprzeczalnie genialna w swojej dziedzinie.

Roman Dmowski (1864–1939) – polski polityk, publicysta i myśliciel polityczny, jeden z głównych przywódców Narodowej Demokracji. Odegrał kluczową rolę w odzyskaniu niepodległości Polski po I wojnie światowej. Postać niezwykle wpływowa w polskiej historii XX wieku.

Roman Giertych (ur. 1971) – polski polityk i prawnik, były wicepremier i minister edukacji narodowej. Postać bardzo aktywna w polskiej polityce i mediach, budząca skrajne emocje.

Roman Reigns (właśc. Leati Joseph Anoaʻi, ur. 1985) – amerykański wrestler, jedna z największych gwiazd WWE. Wielokrotny mistrz WWE, uważany za jednego z najpopularniejszych wrestlerów swojego pokolenia.

Roman Kosecki (ur. 1968) – polski piłkarz, reprezentant Polski, grający między innymi w Atletico Madryt, Olympique Marsylia i Galatasaray. Jeden z najlepszych polskich napastników lat 90.

Roman Wilhelmi (1936–1991) – wybitny polski aktor teatralny i filmowy, znany z ról w filmach takich jak „Vabank”, „Wodzirej” czy „Czterdziestolatek”. Postać kultowa w polskim kinie.

Ciekawostki o imieniu Roman

Imię Roman ma bogatą historię i kilka ciekawych odniesień kulturowych, które warto poznać.

Roman – imię cesarzy i władców

W historii imię Roman (lub jego łacińska forma Romanus) było noszone przez wielu władców i dostojników. Jednym z najsłynniejszych był Roman IV Diogenes (1032–1072), cesarz bizantyjski, który dowodził wojskami w bitwie pod Manzikertem przeciwko Turkom Seldżuckim. W Polsce najsłynniejszym historycznym Romanem był Roman Mścisławowicz, zwany Romanem Wielkim – potężny władca, który zjednoczył ziemie ruskie w XIII wieku.

Roman w kulturze popularnej

Imię Roman pojawia się w wielu filmach, serialach i książkach. Jedną z najbardziej rozpoznawalnych postaci jest Roman Roy z serialu „Sukcesja” (Succession) – cyniczny i niepewny siebie syn medialnego magnata, grany przez Kierana Culkina. Serial zdobył ogromną popularność, a postać Romana stała się ikoną współczesnej kultury i symbolem skomplikowanych relacji rodzinnych w świecie biznesu.

Stabilna popularność w ostatnich latach

W przeciwieństwie do wielu tradycyjnych imion, Roman wykazuje niezwykłą stabilność w ostatnich latach. Co więcej, w 2020 roku odnotowano wyraźny wzrost popularności – imię to nadano aż 115 chłopcom, co stanowi najlepszy wynik od dwóch dekad. W 2022 roku było to nawet 192 nadania – wynik, który pokazuje, że Roman powraca do łask polskich rodziców.

Roman – imię pełne siły i historii

Roman to imię, które łączy dziedzictwo antycznego Rzymu z nowoczesnością, tradycję z międzynarodowym charakterem. Choć nie należy już do najmodniejszych, wciąż jest wybierane przez setki rodzin rocznie i pozostaje symbolem siły, godności i męskości. Nosi je ponad 174 tysiące mężczyzn w Polsce, którzy z dumą identyfikują się z tym klasycznym, ponadczasowym imieniem.

---

Najczęściej zadawane pytania o imię Roman (FAQ)

Co oznacza imię Roman?

Imię Roman oznacza „Rzymianin” lub „pochodzący z Rzymu”. Wywodzi się z łacińskiego słowa „Romanus” i symbolizuje przynależność do cywilizacji rzymskiej oraz jej wartości.

Skąd pochodzi imię Roman?

Roman pochodzi z języka łacińskiego i wywodzi się od słowa „Romanus”, które oznaczało obywatela starożytnego Rzymu. Do Polski dotarło wraz z chrześcijaństwem i przez wieki było imieniem arystokratycznym.

Kiedy obchodzimy imieniny Romana?

Najpopularniejsza data imienin Romana to 28 lutego – wspomnienie świętego Romana z Condat. Inne ważne daty to 9 sierpnia oraz 1 października.

Czy imię Roman ma swojego patrona?

Tak, patronem imienia Roman jest przede wszystkim święty Roman z Condat – francuski mnich i pustelnik z V wieku. Inni patroni to święty Roman Melodos (poeta bizantyjski) oraz święty Roman męczennik.

Jakie są zdrobnienia imienia Roman?

Najpopularniejsze zdrobnienia to Romek, Romeczek oraz Romuś. Rzadziej spotykane są formy takie jak Romcio czy Romi.

Ile osób w Polsce ma na imię Roman?

Według danych z bazy PESEL (stan na 22 stycznia 2025 r.), w Polsce żyje 174 646 mężczyzn noszących imię Roman, co daje mu 41. miejsce w rankingu najpopularniejszych męskich imion w kraju.

Czy imię Roman jest popularne w innych krajach?

Tak, Roman jest imieniem o międzynarodowym zasięgu. W Rosji i Ukrainie występuje jako Роман, we Włoszech jako Romano, we Francji jako Romain, a w Hiszpanii jako Román. W ostatnich latach zyskuje popularność także w USA i Wielkiej Brytanii.

Jakie znane osoby noszą imię Roman?

Do najbardziej znanych Romanów należą: Roman Polański (reżyser), Roman Dmowski (polityk), Roman Giertych (polityk), Roman Reigns (wrestler), Roman Kosecki (piłkarz) oraz Roman Wilhelmi (aktor).

---

Źródła i literatura

• Roman – Wikipedia
• Statystyki imion – dane.gov.pl
• St. Romanus of Condat – Catholic Online
• Evans, Leslie Dunkling. The Penguin Book of Baby Names. Penguin Books, 2007.
• Sheehan, Patrick Hanks, & Kate Hardcastle. A Dictionary of First Names. Oxford University Press, 2006.