Artur

Imię Artur to prawdziwa legenda – nosi je blisko 198 tysięcy Polaków, co stawia je w ścisłej czołówce męskich imion w naszym kraju. To imię o spornych, ale fascynujących korzeniach, które łączy w sobie legendy o królu Arturze, rzymską historię i celtycką mitologię. W Polsce przeżyło szczególny rozkwit w drugiej połowie XX wieku, stając się jednym z ulubionych wyborów rodziców. Jego nośnicy mogą być dumni z bogatej tradycji – od króla Artura i Rycerzy Okrągłego Stołu po współczesnych artystów i sportowców. Artur to imię pełne rycerskiej szlachetności, siły charakteru i romantycznego ducha, które łączy międzynarodowy charakter z głębokim zakorzenieniem w europejskiej kulturze.

📋 Podstawowe informacje:

Sprawdź aktualny ranking najpopularniejszych imion w Polsce

Pochodzenie imienia Artur

Pochodzenie imienia Artur jest jedną z najbardziej spornych kwestii w onomastyce – istnieje kilka teorii, z których żadna nie została definitywnie potwierdzona. Najczęściej wskazuje się na korzenie celtyckie lub łacińskie, choć mogą być też wpływy innych kultur.

Teoria celtycka sugeruje, że imię pochodzi od starowelskiego Arth-gur lub Arth-ur, co oznaczałoby „człowiek-niedźwiedź” lub „wojownik-niedźwiedź”. Element arth oznacza w języku celtyckim „niedźwiedź” – zwierzę szczególnie czczone w kulturze celtyckiej jako symbol siły, odwagi i władzy. W starożytnych społecznościach celtyckich niedźwiedź był totemem wojowników i przywódców.

Teoria łacińska wskazuje na możliwe pochodzenie od rzymskiego imienia rodowego Artorius – gens (ród) Artoriuszów istniał w starożytnym Rzymie. Najbardziej znanym jego przedstawicielem był Lucius Artorius Castus, rzymski dowódca wojskowy stacjonujący w Brytanii w II wieku n.e. Niektórzy badacze sugerują, że to właśnie on mógł być historycznym protoplastą legendy o królu Arturze.

Istnieje także teoria grecka, według której imię mogłoby pochodzić od Arktouros (Αρκτούρος) – nazwy najjaśniejszej gwiazdy w gwiazdozbiorze Wolarza, co oznacza „strażnik niedźwiedzicy”. Ta interpretacja również nawiązuje do symboliki niedźwiedzia.

Niezależnie od etymologii, imię Artur stało się nieśmiertelnie związane z legendą o królu Arturze – legendarnym władcy Brytanii z okresu V-VI wieku, który bronił swego ludu przed najazdami Sasów. Choć historyczność króla Artura jest sporna, jego legenda ukształtowała kulturę europejską na tysiąc lat – od średniowiecznych romansów rycerskich przez Rycerzy Okrągłego Stołu, Merlina, Ekskalibu, Camelotu po współczesne filmy i książki.

Z łacińskiego Arturius lub celtyckiego Arthur imię rozprzestrzeniło się po całej Europie, przyjmując lokalne formy: w polskim Artur, w angielskim Arthur, we francuskim Arthur, we włoskim i hiszpańskim Arturo, w portugalskim Artur lub Arturo, w litewskim Artūras. Polska forma zachowała międzynarodową rozpoznawalność przy rodzimej pisowni.

Znaczenie imienia Artur

Podstawowe znaczenie imienia Artur – „niedźwiedź” lub „człowiek-niedźwiedź” (jeśli przyjmiemy teorię celtycką) – niesie w sobie głębokie przesłanie o sile, odwadze i władzy. W kulturach starożytnych niedźwiedź był królem zwierząt (przed tym jak rolę tę przejął lew w kulturze śródziemnomorskiej) – symbolizował moc fizyczną, determinację i ochronę terytorium.

W kontekście legendy arturiańskiej znaczenie imienia pogłębiło się o wymiar rycerskości, szlachetności i sprawiedliwości. Król Artur to idealny władca – sprawiedliwy, mądry, odważny, lojalny wobec przyjaciół i bezlitosny wobec wrogów. Okrągły Stół symbolizował równość wśród rycerzy – wszyscy zasiadali na równych prawach, bez hierarchii miejsc. To rewolucyjna idea w feudalnym społeczeństwie średniowiecza.

Artur to imię przywódcy, obrońcy, tego który stoi na straży. W legendzie król Artur bronił Brytanii przed najazdami, tworzył ład i porządek, dążył do stworzenia idealnego królestwa. Jego miecz Ekskalibur symbolizował prawowitą władzę – tylko prawowity król mógł go wydobyć z kamienia lub otrzymać od Pani Jeziora.

W średniowiecznej literaturze rycerskiej imię Artur stało się synonimem rycerskości, honoru i romantycznej miłości. Historie o Arturze, Gwinevere, Lancelocie, Galahadzie i Świętym Graalu ukształtowały ideał rycerza na wieki – wojownika, ale też człowieka honoru, poety, obrońcy słabszych.

Współcześnie Artur postrzegany jest jako imię pełne siły, elegancji i międzynarodowego charakteru. Kojarzy się z osobami pewnych siebie, ambitnymi, ale też honorowymi – tymi, które kierują się zasadami i potrafią stanąć w obronie słusznej sprawy. To imię, które nie przechodzi niezauważone – ma w sobie powagę i klasę.

W potocznym odbiorze Artur często kojarzony jest z pokoleniem lat 70., 80. i 90. XX wieku, gdy był bardzo popularny w Polsce. Dla wielu Polaków to imię kolegi, kuzyna, znajomego – kogoś z pokolenia rodziców lub starszego brata. Niesie w sobie elegancję i międzynarodowy sznyt, ale też polską swojskość.

Kto jest patronem imienia Artur?

Imię Artur nie ma oficjalnego patrona w kalendarzu liturgicznym Kościoła katolickiego. Legendarny król Artur, choć postać historycznie niewątpliwie chrześcijańska (jeśli w ogóle istniał), nigdy nie został kanonizowany ani uznany za świętego.

W niektórych źródłach jako patrona Arturów wskazuje się świętego Artualda (lub Artauda) – francuskiego biskupa z VI wieku, którego wspomnienie przypada 15 listopada. To właśnie ta data funkcjonuje jako główny dzień imienin dla Arturów w Polsce, choć związek między Artualdem a Arturem jest dość luźny – raczej zbieżność fonetyczna niż rzeczywiste pokrewieństwo imion.

Brak oficjalnego patrona sprawia, że Artur jest imieniem bardziej świeckim – kojarzonym przede wszystkim z legendą rycerską i kulturą europejską, a nie z tradycją religijną. To imię kultury, literatury i historii bardziej niż Kościoła.

Dla wielu nośników tego imienia właściwym „patronem” jest legendarny król Artur – postać z legend, ale tak głęboko zakorzeniona w europejskiej wyobraźni, że funkcjonująca jako archetyp idealnego władcy i rycerza. W tym sensie Artur ma patrona kulturowego, jeśli nie religijnego.

Historia imienia Artur w Polsce

Imię Artur dotarło do Polski prawdopodobnie w średniowieczu wraz z literaturą rycerską i legendami o królu Arturze, które były niezwykle popularne w całej Europie. Jednak przez długie wieki pozostawało rzadkim, egzotycznym wyborem – funkcjonowało głównie wśród wykształconej szlachty znającej zachodnie romanse rycerskie.

W XIX wieku imię Artur zyskało na popularności w całej Europie dzięki romantyzmowi i odnowieniu zainteresowania średniowieczem. W Polsce również zaczęto częściej wybierać to imię, choć nie było ono dominujące. W okresie międzywojennym Artur był stosunkowo popularny w miastach, szczególnie wśród inteligencji.

Prawdziwy rozkwit popularności Artura w Polsce nastąpił w latach 70., 80. i 90. XX wieku. Stało się ono jednym z ulubionych imion rodziców – eleganckie, międzynarodowe (ważne dla pokolenia marząc ego o podróżach i otwartości na świat), ale nie obce. Tysiące polskich chłopców otrzymywało to imię przy chrzcie.

Ta popularność miała kilka przyczyn: międzynarodowy charakter (Artur łatwo funkcjonuje w różnych językach), eleganckie brzmienie, brak religijnych konotacji (co w PRL-u mogło być zaletą dla niektórych rodzin), oraz po prostu moda – gdy wielu wybiera dane imię, staje się ono trendem.

Od początku XXI wieku popularność Artura stopniowo, ale konsekwentnie spada. Nowe pokolenie rodziców sięga po inne trendy – częściej biblijne (jak Szymon, Kacper) lub tradycyjne polskie (jak Antoni, Jan, Stanisław). Mimo to, Artur wciąż pozostaje w czołówce – choć nie w absolutnym topie, to stabilnie w pierwszej pięćdziesiątce.

Ile osób w Polsce ma na imię Artur?

Według najnowszych danych, imię Artur nosi w Polsce 197 639 żyjących osób, co plasuje je na 30. miejscu w krajowym rankingu. Ta imponująca liczba to przede wszystkim efekt boomu lat 70., 80. i 90. XX wieku, gdy imię to było w czołówce najpopularniejszych wyborów rodziców.

🏆 Popularność w skrócie:

Historia popularności imienia Artur to opowieść o długotrwałej stabilności z lekkim trendem spadkowym. W 2000 roku imię zajmowało 39. pozycję z 1 329 nadaniami – to była już stabilna, ustalona popularność po dekadach wzrostu w latach 70.-90. Patrząc na ogromną liczbę ponad 197 tysięcy Arturów w bazie, możemy wnioskować, że szczyt popularności przypadł na lata 80. i 90., gdy imię otrzymywało prawdopodobnie około 2-3 tysięcy chłopców rocznie lub więcej.

Od początku XXI wieku obserwujemy stopniowy, ale konsekwentny spadek. W 2005 roku Artur spadł na 50. miejsce z 793 nadaniami – spadek o około 40% w ciągu pięciu lat. W 2010 było to 52. miejsce i 998 nadań – lekka poprawa, pokazująca że imię wciąż ma swoich zwolenników.

Kolejne lata przyniosły wahania, ale ogólny trend pozostał spadkowy. W 2015 było to 57. miejsce i 786 nadań, w 2020 – 47. pozycja i 886 nadań (lekka poprawa!). Lata 2021-2024 pokazują stabilizację na poziomie 44-48. miejsca z liczbą nadań między 700-900.

Najnowsze dane z 2024 roku pokazują, że imię Artur zajmuje 44. pozycję z 701 nadaniami – to spadek o 47% w porównaniu do roku 2000, ale wciąż bardzo solidny wynik. Artur to jedno z niewielu imion, które mimo spadku popularności wciąż pozostaje stabilnie w pierwszej pięćdziesiątce – świadczy to o jego trwałej pozycji w gustach rodziców.

GUS nie udostępnia danych sprzed 2000 roku, ale na podstawie obecnej liczby ponad 197 tysięcy Arturów możemy wnioskować, że lata 70., 80. i 90. XX wieku były złotym okresem dla tego imienia – okresem, który wygenerował zdecydowaną większość współczesnych nośników tego eleganciego, międzynarodowego imienia.

Sprawdź popularność imienia Artur na przestrzeni różnych lat

Historia i popularność imienia Artur na świecie

Imię Artur, choć wywodzi się z legend brytyjskich, funkcjonuje w różnych formach na całym świecie i cieszy się międzynarodową rozpoznawalnością. Jego uniwersalny charakter sprawia, że jest używane w dziesiątkach krajów, choć w każdym przyjmuje nieco inną postać.

W krajach anglojęzycznych – Wielkiej Brytanii, Stanach Zjednoczonych, Australii, Kanadzie – imię występuje jako Arthur. W Wielkiej Brytanii ma szczególne znaczenie ze względu na legendę o królu Arturze, która jest fundamentem brytyjskiej tożsamości narodowej. Arthur był szczególnie popularny w epoce wiktoriańskiej i na początku XX wieku, później nieco osłabł, by w ostatnich dekadach przeżyć renesans – obecnie regularnie plasuje się w pierwszej dwudziestce najpopularniejszych imion w UK.

We Francji imię brzmi identycznie jak po angielsku – Arthur, ale z francuską wymową. To jedno z najpopularniejszych imion we Francji w ostatnich dekadach – regularnie w pierwszej piątce! Francuzi szczególnie cenią to imię za elegancję i rycerski charakter.

We Włoszech, Hiszpanii i Portugalii dominuje forma Arturo – bardziej melodyczna, śródziemnomorska wersja. We Włoszech Arturo to klasyczne, eleganckie imię, choć nie należy do najczęściej wybieranych. W Ameryce Łacińskiej Arturo jest stosunkowo popularne, szczególnie w Meksyku i Argentynie.

W Niemczech używa się formy Arthur, która cieszy się umiarkowaną popularnością. W Holandii również Arthur, z podobnym poziomem popularności. W krajach skandynawskich – Arthur lub Artur, choć są to imiona rzadsze.

W krajach słowiańskich sytuacja jest zróżnicowana. W Czechach występuje Artur lub Artuš, w Rosji Артур (Artur) – imię to jest tam znane, choć nie szczególnie popularne. Na Litwie forma Artūras cieszy się sporą popularnością. W Bułgarii – Артур (Artur).

Polska wyróżnia się formą Artur (z „u” zamiast „h”), która jest łatwo rozpoznawalna międzynarodowo, ale ma polską pisownię. Fenomen dużej popularności w latach 80.-90. był typowo polski – choć imię było znane wszędzie, w Polsce osiągnęło szczególnie wysoką pozycję w rankingach.

W Brazylii imię funkcjonuje jako Arthur i przeżywa obecnie prawdziwą eksplozję popularności – w ostatnich latach regularnie zajmuje 1. lub 2. miejsce wśród najpopularniejszych imion męskich! To jeden z najbardziej spektakularnych fenomenów popularności tego imienia na świecie.

Zdrobnienia imienia Artur

Polskie zdrobnienia imienia Artur są popularne, szczególnie w kontekście rodzinnym. Najpopularniejsze to Artuś – forma ciepła, czuła, używana głównie wobec dzieci. Artuś brzmi przyjaźnie i rodzinnie, nawiązując do polskiej tradycji zdrobnień na „-uś”.

Inne popularne zdrobnienia to Artek (forma młodzieżowa, dynamiczna), Artusiek, Arturek, Artunio (bardzo czułe, dla małych dzieci). W niektórych rodzinach można usłyszeć także Ari, Art (formy krótsze, bardziej międzynarodowe), Arci czy nawet Tury (rzadsze, bardziej oryginalne).

Ciekawym zjawiskiem jest to, że wiele osób używa pełnej formy Artur nawet w sytuacjach nieformalnych – imię to jest na tyle eleganckie i nie za długie, że nie wymaga szczególnego skracania. Mimo to, zdrobnienia są bardzo popularne, szczególnie Artuś w odniesieniu do dzieci.

Kiedy są imieniny Artura?

Imieniny Artura obchodzone są 15 listopada – data związana ze świętym Artualdem (Artaudem), francuskim biskupem. Alternatywna data to 1 września, choć jest ona znacznie rzadziej celebrowana w Polsce. Warto zauważyć, że dla wielu Arturów aspekt religijny imienia nie ma większego znaczenia – jest to imię bardziej kulturowe niż religijne.

Znane osoby o imieniu Artur

Historia zapamiętała wielu wybitnych Arturów. Król Artur – legendarny władca Brytanii z V-VI wieku, bohater niezliczonych legend, romansów rycerskich i współczesnych filmów – to oczywiście najsłynniejsza postać o tym imieniu, choć jej historyczność jest sporna.

Arthur Conan Doyle (1859-1930) to brytyjski pisarz, twórca Sherlocka Holmesa – postaci, która zdefiniowała gatunek powieści detektywistycznej i stała się ikoną kultury popularnej na całym świecie.

Arthur Schopenhauer (1788-1860) to wybitny niemiecki filozof, jeden z najważniejszych myślicieli XIX wieku, autor Świata jako woli i przedstawienia. Jego pesymistyczna filozofia wpłynęła na całe pokolenia myślicieli i artystów.

Arthur Miller (1915-2005) to jeden z najwybitniejszych amerykańskich dramaturgów XX wieku, autor Śmierci komiwojażera i Czarownic z Salem, laureat Nagrody Pulitzera.

W Polsce Artur Rubinstein (1887-1982) to legendarny pianista, jeden z najwybitniejszych w historii, wirtuoz Chopina, który koncertował przez siedem dekad i zachwycał publiczność na całym świecie.

Artur Boruc to znany polski piłkarz, bramkarz reprezentacji Polski, który grał w czołowych klubach europejskich. Artur Mas to kataloński polityk, prezydent Generalitat de Catalunya.

W kulturze współczesnej Arthur Morgan to główny bohater gry Red Dead Redemption 2, jedna z najbardziej kultowych postaci w historii gier wideo.

Ciekawostki o imieniu Artur

Poniżej znajdziesz kilka mniej znanych, ale interesujących faktów związanych z imieniem Artur.

Legenda nieśmiertelna

Według legend król Artur nie umarł – został zabrany na magiczną wyspę Avalon, gdzie ma leżeć w głębokim śnie, czekając na moment gdy Brytania będzie go najbardziej potrzebować. To mit „króla śpiącego”, obecny w wielu kulturach europejskich.

Okrągły Stół

Okrągły Stół króla Artura to jeden z najsłynniejszych symboli równości i sprawiedliwości w kulturze zachodniej. Okrągły kształt oznaczał że wszyscy rycerze są równi – nie ma miejsca honorowego ani gorszego. To rewolucyjna idea w feudalnym świecie średniowiecza.

Fenomen brazylijski

W Brazylii imię Arthur przeżywa obecnie spektakularny boom – w latach 2010. stało się najpopularniejszym imieniem męskim w kraju! To pokazuje, jak różnie może wyglądać popularność tego samego imienia w różnych częściach świata.

Miecz w kamieniu

Ekskalibur – legendarny miecz króla Artura – to jeden z najbardziej rozpoznawalnych artefaktów mitologii europejskiej. Według legendy tylko prawowity król mógł wydobyć miecz z kamienia lub otrzymać go od Pani Jeziora. Symbol ten funkcjonuje w kulturze jako metafora prawowit ej władzy i wybranego przywódcy.

Artur – król legend i imię pokoleń

Imię Artur to połączenie mitologii, historii i romantyzmu – od legendarnego króla Brytanii przez rycerskie romanse średniowiecza po niemal 200 tysięcy współczesnych Arturów w Polsce. Jego międzynarodowy charakter przy zachowaniu polskiej pisowni sprawia, że jest to imię eleganckie, ale nie obce, klasyczne, ale nie przestarzałe. Dla pokolenia Arturów urodzonych w latach 70.-90. to imię pełne dumy, siły i aspiracji – bo niesie w sobie coś z rycerskiej szlachetności, która przyświecała rodzicom wybierającym to imię dla swoich synów. Mimo spadku z absolutnego szczytu, Artur wciąż pozostaje w czołówce, udowadniając że pewne imiona mają w sobie ponadczasową klasę, która przekracza przemijające mody.

Chcesz wiedzieć więcej? Zajrzyj do naszej encyklopedii imion albo odkryj, które imiona są najmodniejsze w rankingu popularności imion wybieranych przez rodziców w tym roku.

---

Najczęściej zadawane pytania o imię Artur (FAQ)

Co oznacza imię Artur?

Imię Artur prawdopodobnie oznacza „niedźwiedź” lub „człowiek-niedźwiedź” (z celtyckiego arth). Według innych teorii może pochodzić od łacińskiego rodu Artorius. Symbolizuje siłę, odwagę i przywództwo, szczególnie w kontekście legendy o królu Arturze.

Skąd pochodzi imię Artur?

Pochodzenie imienia jest sporne – najprawdopodobniej z języka celtyckiego (starowelskie Arth-gur – „człowiek-niedźwiedź”) lub z łacińskiego rodu Artorius. Imię stało się sławne dzięki legendzie o królu Arturze, legendarnym władcy Brytanii z V-VI wieku.

Kiedy obchodzimy imieniny Artura?

Imieniny Artura obchodzone są 15 listopada – data związana ze świętym Artualdem (Artaudem), francuskim biskupem. Alternatywna data to 1 września, choć jest znacznie rzadziej celebrowana w Polsce.

Czy imię Artur ma swojego patrona?

Artur nie ma oficjalnego patrona w kalendarzu liturgicznym Kościoła katolickiego. Jako patrona wskazuje się czasem świętego Artualda (Artauda), choć związek jest luźny. Dla wielu nośników imienia prawdziwym „patronem” jest legendarny król Artur.

Jakie są zdrobnienia imienia Artur?

Najpopularniejsze zdrobnienia to Artuś, Artek i Artusiek. Spotykane są także: Arturek, Artunio, Ari, Art oraz rzadziej Arci czy Tury. Wiele osób używa też pełnej formy Artur w sytuacjach nieformalnych.

Ile osób w Polsce ma na imię Artur?

Według danych z bazy obejmującej wszystkie żyjące osoby (stan na styczeń 2025), imię Artur nosi w Polsce 197 639 osób, co plasuje je na 30. miejscu wśród najpopularniejszych męskich imion w kraju.

Czy imię Artur jest popularne w innych krajach?

Tak, Artur jest międzynarodowo popularne: Arthur (Wielka Brytania, USA, Francja – TOP 5!), Arturo (Włochy, Hiszpania, Ameryka Łacińska), Artūras (Litwa). W Brazylii Arthur to obecnie jedno z najpopularniejszych imion – często na 1. miejscu!

Jakie znane osoby noszą imię Artur?

Wśród znanych Arturów znajdują się: Król Artur (legendarny władca), Arthur Conan Doyle (pisarz, twórca Sherlocka Holmesa), Arthur Schopenhauer (filozof), Artur Rubinstein (pianista), Arthur Miller (dramaturg), Artur Boruc (piłkarz) oraz wiele innych wybitnych postaci.

---

Źródła i literatura

• Artur – Wikipedia
• Lista osób w bazie PESEL – dane.gov.pl
• Legenda o królu Arturze – Britannica
• Grzenia, Jan. Słownik imion. PWN, 2006.
• Lansky, Bruce. The Complete Book of Baby Names. Da Capo Press, 2011.