Jacek

Imię Jacek to prawdziwa perła polskiej tradycji – nosi je blisko 230 tysięcy Polaków, co stawia je w ścisłej czołówce męskich imion w naszym kraju. To imię o łacińskich korzeniach, które w Polsce przeżyło szczególny rozkwit w latach 60., 70. i 80. XX wieku, stając się jednym z najbardziej charakterystycznych imion swojego pokolenia. Jego nośnicy mogą być dumni z wyjątkowego patrona – świętego Jacka Odrowąża, polskiego dominikanina, apostoła Rusi i Litwy. Jacek to imię pełne polskiego ducha, ciepła i rodzinności, które łączy w sobie międzynarodowe korzenie z głęboko narodowym charakterem.

📋 Podstawowe informacje:

Sprawdź aktualny ranking najpopularniejszych imion w Polsce

Pochodzenie imienia Jacek

Imię Jacek ma swoje korzenie w starożytnej Grecji, gdzie funkcjonowało jako Hyákinthos (Ὑάκινθος) – imię mitologicznego pięknego młodzieńca, którego kochał Apollo. Według mitu greckiego, Hiacynt zginął tragicznie podczas zabawy z Apollem – dysk rzucony przez boga zabił chłopca, a z jego krwi wyrósł piękny kwiat, który od tego czasu nosi jego imię – hiacynt.

Z greki imię przeszło do łaciny jako Hyacinthus, gdzie funkcjonowało w starożytnym Rzymie, choć nie było szczególnie popularne. W średniowiecznej Europie imię to nabrało charakteru chrześcijańskiego – nosiło je kilku wczesnych męczenników i świętych, w tym święty Hiacynt z Cezarei (III/IV wiek).

W Polsce imię pojawiło się w XIII wieku wraz z postacią świętego Jacka Odrowąża (ok. 1183-1257) – polskiego dominikanina, misjonarza i cudotwórcy. Jego łacińskie imię zakonne brzmiało Hyacinthus, ale w polskiej wymowie i pisowni przybrało formę Jacek. Ta polska adaptacja nadała imieniu zupełnie nowy charakter – z egzotycznego greckiego imienia kwiatowego stało się typowo polskim imieniem brzmiącym swojsko i ciepło.

Forma Jacek to unikalna polska kreacja – w innych językach imię to zachowało bliższe łacińskiemu oryginałowi formy: we włoskim Giacinto, w hiszpańskim Jacinto, w portugalskim Jacinto. Polska wersja z charakterystycznym zakończeniem „-ek” (typowym dla polskich zdrobnień) sprawia, że imię brzmi przystępnie, ciepło i rodzinnie – jak gdyby od początku było zdrobnieniem, choć tak naprawdę jest pełną formą.

Znaczenie imienia Jacek

Podstawowe znaczenie imienia Jacek – „hiacynt” (nazwa kwiatu) – niesie w sobie przesłanie o pięknie, delikatności i wiosennej odnowie. Hiacynt to kwiat o intensywnym zapachu i pięknych, zwartych kwiatostanach w kolorach od białego przez różowy po fioletowy i niebieski. W symbolice kwiatów oznacza stałość uczuć, spokój i czasem żal po utracie.

W mitologii greckiej Hiacynt był synem króla Sparty, młodzieńcem niezwykłej urody, którego kochał bóg Apollo. Tragiczna śmierć Hiacynta i przemiana jego krwi w kwiat symbolizowała przemijanie piękna, ale też nieśmiertelność pamięci – kwiat hiacyntu miał przypominać o pięknym młodzieńcy na zawsze.

W tradycji chrześcijańskiej znaczenie imienia Jacek zostało przekształcone. Święty Jacek Odrowąż nadał mu zupełnie nowy wymiar – apostolskiego zapału, oddania misji i służby Bogu. Jacek stał się imieniem świętego wędrowca, misjonarza, który przemierzał tysiące kilometrów głosząc Ewangelię na Rusi i Litwie. To już nie był delikatny kwiat, ale człowiek czynu, siły i determinacji.

W polskiej kulturze Jacek nabrał charakteru ciepłego, rodzinnego, swojskiego. To imię, które brzmi jak zdrobnienie, co nadaje mu aurę bliskości, serdeczności i prostoty. Jacek to nie dystyngowany dostojnik, ale swój chłop, kumpel, brat – ktoś bliski, zaufany, swojski.

Współcześnie Jacek postrzegany jest jako imię pełne energii, optymizmu i polskiej duszy. Kojarzy się z osobami otwartymi, komunikatywnymi, pełnymi życia – tymi, które potrafią rozweselić atmosferę i być duszą towarzystwa. To imię, które nie dystansuje, ale buduje więzi.

W potocznym odbiorze Jacek często kojarzony jest z pokoleniem lat 60., 70. i 80. XX wieku, gdy był niezwykle popularny. Dla wielu Polaków to imię wujka, sąsiada, nauczyciela – kogoś z pokolenia rodziców. Niesie w sobie nostalgię za PRL-em, ale też polską pracowitość i uczciwość – wartości, które kojarzono z pokoleniem Jacków.

Kto jest patronem imienia Jacek?

Patronem imienia jest święty Jacek Odrowąż (ok. 1183-1257) – polski dominikanin, misjonarz i cudotwórca, nazywany „Apostołem Północy”. Urodził się w Kameniu Śląskim w rodzinie rycerskiej Odrowążów, studiował w Krakowie, Pradze i być może w Paryżu. Około 1220 roku wstąpił do zakonu dominikanów i został wysłany przez założyciela zakonu, świętego Dominika, w misję na ziemie ruskie i litewskie.

Przez ponad trzydzieści lat święty Jacek przemierzał ogromne obszary Rusi Kijowskiej, Litwy, Moraw, Skandynawii – zakładając klasztory, głosząc Ewangelię i nawracając pogan. Według tradycji dotarł aż do Kijowa i dalej na wschód, stając się jednym z najważniejszych misjonarzy chrystianizujących te tereny. Był znany z dar ów uzdrawiania, proroctwa i licznych cudów.

Najsłynniejsza legenda o świętym Jacku mówi o ucieczce z Kijowa podczas najazdu tatarskiego w 1240 roku. Według podania, Jacek uciekając z płonącego miasta, wziął puszki z Najświętszym Sakramentem, a gdy wchodził do rzeki, usłyszał głos Matki Bożej proszący o ratunek. Wrócił więc do płonącego kościoła, wziął ciężką rzeźbę alabastrową Matki Bożej i z obiema świętościami w cudowny sposób przeszedł przez rzekę, choć według praw fizyki powinien był utonąć pod ich ciężarem. Stąd św. Jacek jest często przedstawiany niosący puszkę i figurę Matki Bożej.

Święty Jacek zmarł w Krakowie 15 sierpnia 1257 roku i został pochowany w kościele dominikanów przy ul. Stolarskiej (dziś bazylikę pw. Świętej Trójcy). Kanonizowany został w 1594 roku przez papieża Klemensa VIII. Jest patronem Polski, Litwy, Krakowa oraz misjonarzy i zakonu dominikanów.

Główne wspomnienie liturgiczne świętego Jacka przypada 17 sierpnia, co jest główną datą imienin dla wszystkich Jacków w Polsce. Alternatywne daty to 15 sierpnia (rocznica śmierci) oraz 11 września (w niektórych kalendarzach).

Historia imienia Jacek w Polsce

Imię Jacek pojawiło się w Polsce w XIII wieku wraz ze świętym Jackiem Odrowążem. Początkowo funkcjonowało głównie jako imię zakonne w środowisku dominikanów, ale po kanonizacji świętego Jacka w 1594 roku zaczęło być nadawane dzieciom jako wyraz czci dla polskiego świętego.

Przez XVII-XIX wiek Jacek był stosunkowo popularny, choć nie dominujący. Występował we wszystkich warstwach społecznych – od chłopów po szlachtę. W okresie zaborów nadawanie dziecku imienia Jacek było często gestem patriotyzmu – wybierano polskiego świętego, co podkreślało przywiązanie do narodowych korzeni.

Prawdziwy rozkwit popularności Jacka nastąpił w latach 60., 70. i 80. XX wieku. W tym okresie stało się ono jednym z najczęstszych wyborów rodziców – tysiące polskich chłopców otrzymywało to imię przy chrzcie. Dla pokolenia urodzonego w tamtych dekadach Jacek to jedno z najbardziej charakterystycznych imion – obok Marka, Tomasza, Andrzeja czy Dariusza.

Ta popularność miała kilka przyczyn: krótka, chwytliwa forma, polskość (ważna w PRL-u, gdy niektóre imiona były bardziej politycznie preferowane), znajomość patrona (święty Jacek Odrowąż był dobrze znany w polskiej tradycji) oraz po prostu moda – gdy wiele osób wybiera dane imię, staje się ono trendem.

Od lat 90. popularność Jacka zaczęła gwałtownie spadać. Nowe pokolenie rodziców sięgało po inne imiona – bardziej międzynarodowe (jak Kacper, Szymon) lub tradycyjne polskie (jak Jan, Antoni, Stanisław). Jacek stał się imieniem silnie kojarzonym z konkretnym pokoleniem, co paradoksalnie przyspieszyło jego odejście z mody.

Dziś Jacek wybierany jest bardzo rzadko – głównie przez rodziny z sentymentem do tradycji lub chcące uhonorować dziadka lub wujka o tym imieniu. Mimo to, blisko 230 tysięcy Jacków w Polsce to żywe świadectwo jego wielkiej popularności w minionych dekadach.

Ile osób w Polsce ma na imię Jacek?

Według najnowszych danych, imię Jacek nosi w Polsce 229 212 żyjących osób, co plasuje je na 28. miejscu w krajowym rankingu. Ta imponująca liczba to przede wszystkim efekt boomu lat 60., 70. i 80. XX wieku, gdy imię to było w czołówce najpopularniejszych wyborów rodziców.

🏆 Popularność w skrócie:

Historia popularności imienia Jacek to opowieść o długotrwałej dominacji w połowie XX wieku, a następnie dramatycznym spadku. W 2000 roku imię zajmowało już tylko 49. pozycję z 757 nadaniami – to był już głęboki schyłek jego popularności. Patrząc na ogromną liczbę ponad 229 tysięcy Jacków w bazie, możemy wnioskować, że lata 60., 70. i 80. XX wieku były prawdziwym szczytem – w najlepszych latach tego okresu imię otrzymywało prawdopodobnie kilka tysięcy chłopców rocznie.

Od początku XXI wieku obserwujemy konsekwentny i dramatyczny spadek. W 2005 roku Jacek spadł na 67. miejsce z zaledwie 363 nadaniami, w 2010 znalazł się już na 82. pozycji z 366 nadaniami. Kolejne lata przyniosły dalszy, nieubłagany spadek.

W 2015 roku było to 93. miejsce i 277 nadań, w 2020 – 108. pozycja z 181 nadaniami. Lata 2021-2024 przyniosły dalsze pogłębienie trendu – 114., 122., 137. i 140. miejsce z liczbą nadań spadającą do zaledwie 86 w 2024 roku.

To spadek o 89% w porównaniu do roku 2000 i prawdopodobnie o ponad 95-97% w porównaniu do szczytu z lat 70. Jacek stał się imieniem niemal wymarłym wśród noworodków – symbolem konkretnej epoki, który nie znalazł drogi do serc nowego pokolenia rodziców.

GUS nie udostępnia danych sprzed 2000 roku, ale na podstawie obecnej liczby ponad 229 tysięcy Jacków możemy z pewnością stwierdzić, że lata 60., 70. i 80. XX wieku były złotym okresem dla tego imienia – okresem, który wygenerował zdecydowaną większość współczesnych nośników tego klasycznego, polskiego imienia.

Sprawdź popularność imienia Jacek na przestrzeni różnych lat

Historia i popularność imienia Jacek na świecie

Imię Jacek to przede wszystkim imię specyficznie polskie – jego unikalna forma jest rozpoznawalna jako polska wszędzie na świecie. Choć ma łacińskie i greckie korzenie (Hyacinthus), polska adaptacja Jacek jest unikalna i praktycznie nie występuje poza Polską i polonią.

W krajach zachodnich – Włoszech, Hiszpanii, Portugalii – funkcjonują formy bliższe łacińskiemu oryginałowi: Giacinto (Włochy), Jacinto (Hiszpania, Portugalia, Ameryka Łacińska). Są to imiona rzadkie, niszowe, kojarzone głównie z tradycją religijną i świętymi męczennikami z wczesnego chrześcijaństwa.

We Francji spotykamy formę Hyacinthe, która historycznie była używana zarówno dla mężczyzn, jak i kobiet, choć dziś jest niezwykle rzadka. W krajach anglojęzycznych imię Hyacinth praktycznie nie występuje jako imię męskie – funkcjonuje głównie jako nazwa botaniczna kwiatu.

W krajach słowiańskich – Czechach, Słowacji, Rosji, Ukrainie – imię Jacek w polskiej formie jest nieznane. Sporadycznie może pojawić się forma Hiacynt w dokumentach historycznych, ale jako żywe imię praktycznie nie funkcjonuje.

Polska jest jedynym krajem, gdzie Jacek stał się masowo popularnym imieniem – szczególnie w drugiej połowie XX wieku. Ta polska forma z charakterystycznym zakończeniem „-ek” jest tak unikalna, że dla obcokrajowców brzmi jednoznacznie polsko. Wielu Polaków mieszkających za granicą zmaga się z wymawianiem swojego imienia przez niepolaków – często upraszczają je do „Jack” (angielskie) lub używają międzynarodowych odpowiedników.

Można powiedzieć, że Jacek to imię narodowe – jeden z symboli polskości, który nie poddał się globalizacji. Dla obcokrajowców imię to jest egzotyczne i trudne, co czyni je swoistym znakiem rozpoznawczym polskiego pochodzenia.

Zdrobnienia imienia Jacek

Polskie zdrobnienia imienia Jacek są bardzo popularne i powszechnie używane. Najpopularniejsze to Jaś – forma tak rozpowszechniona, że funkcjonuje niemal jako autonomiczne imię. Jaś to zdrobnienie ciepłe, rodzinne, kojarzące się z dzieciństwem i polską tradycją (Jaś i Małgosia!).

Inne popularne zdrobnienia to Jacuś (forma bardzo czuła, używana głównie wobec małych dzieci), Jaceś, Jacusiek, Jacunio. W niektórych rodzinach można usłyszeć także Jacek (używany bez zmiany), Jaćko, Jacio czy po prostu J (skrót stosowany w komunikacji nieformalnej).

Ciekawym zjawiskiem jest to, że pełna forma Jacek sama w sobie brzmi jak zdrobnienie – zakończenie „-ek” jest typowe dla polskich form zdrobniałych. To sprawia, że imię to nie wymaga szczególnego upraszczania i często używane jest w pełnej formie nawet w sytuacjach bardzo nieformalnych.

Kiedy są imieniny Jacka?

Imieniny Jacka obchodzone są przede wszystkim 17 sierpnia – w dniu wspomnienia świętego Jacka Odrowąża, polskiego dominikanina i misjonarza. To najważniejsza i najczęściej celebrowana data dla Jacków w Polsce. Alternatywne daty to 15 sierpnia (rocznica śmierci św. Jacka, choć w tym dniu obchodzone jest przede wszystkim Wniebowzięcie NMP) oraz 11 września (w niektórych kalendarzach).

Znane osoby o imieniu Jacek

Historia zapamiętała wielu wybitnych Jacków, szczególnie w polskiej kulturze i sporcie. Święty Jacek Odrowąż (ok. 1183-1257) to oczywiście najważniejsza postać – apostoł Północy, misjonarz, cudotwórca i patron Polski.

Jacek Kuroń (1934-2004) to legendarny polski działacz opozycji demokratycznej, współzałożyciel KOR, minister pracy w wolnej Polsce, ikona Solidarności i walki o wolność. Jego postać symbolizuje polską walkę o demokrację.

Jacek Kaczmarski (1957-2004) to wybitny polski poeta, piosenkarz i kompozytor, bard Solidarności, twórca pieśni które stały się hymnem opozycji: Mury, Obława i wiele innych. Jego twórczość określiła ducha epoki.

W sporcie Jacek Wszoła to legendarny skoczek wzwyż, złoty medalista olimpijski z Montrealu 1976, rekordzista świata. Jacek Gmoch to wybitny trener piłkarski, selekcjoner reprezentacji Polski. Jacek Kazimierski to znany piłkarz, reprezentant Polski.

W kulturze Jacek Dehnel to współczesny poeta, prozaik i tłumacz, laureat licznych nagród literackich. Jacek Poniedziałek to aktor teatralny i filmowy, znany z wielu ról w polskim kinie i teatrze.

Jacek Bromski to reżyser filmowy, scenarzysta i producent, twórca wielu znanych polskich filmów. Jacek Cygan to aktor, który zapisał się w pamięci widzów rolami w polskich serialach i filmach.

Ciekawostki o imieniu Jacek

Poniżej znajdziesz kilka mniej znanych, ale interesujących faktów związanych z imieniem Jacek.

Legenda o cudzie na Wiśle

Najsłynniejsza legenda o świętym Jacku Odrowążu mówi o cudzie ucieczki z Kijowa. Według podania, święty Jacek uciekając przed Tatarami w 1240 roku, wziął ciężką rzeźbę alabastrową Matki Bożej i puszkę z Najświętszym Sakramentem, i w cudowny sposób przeszedł po wodzie przez rzekę, choć ciężar świętości powinien był go zatopić. Ten wątek jest stałym elementem ikonografii św. Jacka.

Jedyna polska forma

Jacek to jedna z nielicznych form imienia, która jest specyficznie i unikalnie polska. Podczas gdy większość imion ma odpowiedniki w innych językach (Jan-John, Piotr-Peter), Jacek w tej formie nie ma dokładnych odpowiedników – jest rozpoznawalny jako polski wszędzie na świecie.

Imię pokolenia PRL

Jacek stał się imieniem symbolizującym pokolenie PRL – dla wielu Polaków to imię wujka, nauczyciela, sąsiada urodzonego w latach 60.-80. Ta silna konotacja pokoleniowa sprawia, że imię to niesie w sobie nostalgię za minionym czasem i specyficzną atmosferą tamtych lat.

Jaś i Małgosia

Zdrobnienie Jaś jest na tyle popularne, że funkcjonuje w kulturze jako autonomiczne imię – szczególnie dzięki baśni Jaś i Małgosia (Hänsel und Gretel), która w polskim tłumaczeniu używa właśnie tego zdrobnienia. To sprawia, że Jaś kojarzy się z dzieciństwem, bajkami i polską tradycją.

Jacek – polski misjonarz i imię pokolenia

Imię Jacek to kwintesencja polskości – od świętego dominikanina przemierzającego Ruś i Litwę po setki tysięcy Jacków urodzonych w PRL-u. Choć dziś wybierane przez zaledwie kilkudziesięciu rodziców rocznie, jego blisko 230 tysięcy nośników w Polsce to żywe świadectwo wielkiej popularności w minionych dekadach. Dla pokolenia Jacków to imię pełne tożsamości, dumy z polskich korzeni i pamięci o czasach, gdy imię to było jednym z najpopularniejszych w kraju. Jego unikalna, specyficznie polska forma sprawiła, że Jacek stał się ambasadorem polskości – imieniem, które nie poddało się globalizacji i zachowało swój narodowy, rodzinny charakter.

Odkryj naszą encyklopedię imion – przejrzyj inne imiona w naszej bazie i zobacz, jak wypadają w rankingu popularności imion nadawanych przez rodziców każdego roku.

---

Najczęściej zadawane pytania o imię Jacek (FAQ)

Co oznacza imię Jacek?

Imię Jacek oznacza „hiacynt” – nazwa kwiatu o pięknych, pachnących kwiatostanach. Pochodzi od greckiego Hyákinthos, imienia mitologicznego młodzieńca. W tradycji chrześcijańskiej symbolizuje misjonarską gorliwość i apostolski zapał dzięki świętemu Jackowi Odrowążowi.

Skąd pochodzi imię Jacek?

Jacek pochodzi z języka greckiego (Hyákinthos), przeszło do łaciny jako Hyacinthus. Polska forma Jacek powstała w XIII wieku jako adaptacja łacińskiego imienia zakonnego świętego Jacka Odrowąża. Jest to unikalna polska kreacja, nieznana w innych językach.

Kiedy obchodzimy imieniny Jacka?

Główne imieniny Jacka przypadają 17 sierpnia – w dniu wspomnienia świętego Jacka Odrowąża, polskiego dominikanina i misjonarza. Alternatywne daty to 15 sierpnia (rocznica śmierci św. Jacka) oraz 11 września.

Czy imię Jacek ma swojego patrona?

Tak, patronem jest święty Jacek Odrowąż (ok. 1183-1257) – polski dominikanin, misjonarz zwany „Apostołem Północy”, który głosił Ewangelię na Rusi i Litwie. Jest patronem Polski, Litwy i Krakowa. Znany z licznych cudów i gorliwości misjonarskiej.

Jakie są zdrobnienia imienia Jacek?

Najpopularniejsze zdrobnienie to Jaś – forma tak powszechna, że funkcjonuje niemal autonomicznie (znana z baśni „Jaś i Małgosia”). Inne zdrobnienia to: Jacuś, Jaceś, Jacusiek, Jacunio, Jaćko oraz Jacio.

Ile osób w Polsce ma na imię Jacek?

Według danych z bazy obejmującej wszystkie żyjące osoby (stan na styczeń 2025), imię Jacek nosi w Polsce 229 212 osób, co plasuje je na 28. miejscu wśród najpopularniejszych męskich imion w kraju.

Czy imię Jacek jest popularne w innych krajach?

Nie, Jacek w tej formie jest unikalnie polskie. W innych krajach występują formy bliższe łacińskiemu: Giacinto (Włochy), Jacinto (Hiszpania, Portugalia, Ameryka Łacińska), Hyacinthe (Francja), ale są to imiona rzadkie. Jacek jest rozpoznawalny jako polski wszędzie na świecie.

Jakie znane osoby noszą imię Jacek?

Wśród znanych Jacków znajdują się: święty Jacek Odrowąż (misjonarz), Jacek Kuroń (działacz opozycji), Jacek Kaczmarski (poeta i piosenkarz), Jacek Wszoła (skoczek wzwyż, mistrz olimpijski), Jacek Dehnel (pisarz), Jacek Bromski (reżyser) oraz wielu innych w polskiej kulturze i sporcie.

---

Źródła i literatura

• Jacek – Wikipedia
• Lista osób w bazie PESEL – dane.gov.pl
• Święty Jacek Odrowąż – Deon.pl
• Grzenia, Jan. Słownik imion. PWN, 2006.
• Fros, Henryk, & Sowa, Franciszek. Księga imion i świętych (t. 1–6). Wydawnictwo WAM, 1995–2007.